Menu toggle
Navigation

Józef Brandt

Bolesław Szańkowski (1871/73-1953): Porträt Józef Brandt, 1910. Öl auf Leinwand, 162 x 112 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie, Inv. Nr. MP 961

Mediathek Sorted

Mediathek
  • Kunstkritik. Die Schlacht bei Wien 1683.

    Kunstkritik. Die Schlacht bei Wien 1683. Oelgemälde von Joseph Brandt in München, in: Deutsche Kunst-Zeitung Die Dioskuren, Jahrgang 18, Nr. 10, Berlin 1873, Seite 78
  • Abb. 1: Józef Brandt, um 1875 - Unbekannt: Porträt Józef Brandt, um 1875. Fotografie auf Albuminpapier, 9,9 x 6,2 cm, Nationalbibliothek Warschau/Biblioteka Narodowa w Warszawie, Inv. Nr. F646
  • Abb. 2: Józef Brandt im Atelier, 1875/76 - Władysław Szerner (1836-1915): Józef Brandt w swojéj pracowni (Jósef Brandt in seinem Atelier), 1875/76. Holzstich von Jan Styfi (1841-1921), in: Kłosy, 1876, Band XXII, Nr. 574, Seite 405
  • Abb. 3: Atelier Józef Brandt, 1875/76 - Władysław Szerner (1836-1915): Pracownia Józefa Brandta w Monachium (Das Atelier von Jósef Brandt in München), 1875/76. Holzstich von Paweł Boczkowski (1860-1905), in: Tygodnik Illustrowany, 1876, Band II, Nr. 52, Seite 416 f. (Ausschnitt)
  • Abb. 4: Atelier Josef v. Brandt, 1889 - Carl Teufel (1845-1912): Atelier J. v. Brandt, in: Carl Teufel: Ateliers Münchener Künstler, Band 1, München 1889, ungezählte Tafel 9
  • Abb. 5: Atelier Josef v. Brandt, 1889 - Carl Teufel (1845-1912): Atelier Josef von Brandt, 1889. Fotografie, Glasnegativ, 18 x 24 cm, Bildarchiv Foto Marburg, Aufnahme-Nr.: 121.569, Konvolut: Dr. Benno Filser Verlag
  • Abb. 6: Der Marsch der Lisowskis, 1863 - Der Marsch der Lisowskis, 1863. Öl auf Leinwand, 44,5 x 69 cm, im Auktionshandel (Agra Art, 2000)
  • Abb. 7: Juden führen Pferde, 1865 - Juden führen Pferde auf den Markt, um 1865. Öl auf Holz, 21 x 43,3 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie, Inv. Nr. MP 5548
  • Abb. 8: Polnische Bauerngespanne, 1865 - Polnische Bauerngespanne, 1865. Öl auf Leinwand, 31 x 44 cm, Kunstbesitz der Stadt München
  • Abb. 9: Schlacht von Chocim, 1867 - Die Schlacht von Chocim (1621), 1867. Öl auf Leinwand, 190 x 337 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie, Inv. Nr. MP 5056
  • Abb. 10: Weidende Pferde, 1869 - Weidende Pferde, 1869. Öl auf Leinwand, 23,2 x 42,6 cm, Museum Biberach, Braith-Mali-Museum, Biberach an der Riß,  Inv. Nr. 11265
  • Abb. 11: Rückkehr von Wien, 1869 - Rückkehr von Wien – Tross, 1869. Öl auf Leinwand, 43,5 x 79,5 cm, Kunstmuseum Łódź/Muzeum Sztuki w Łodzi, Inv. Nr. MS/SP/M/206
  • Abb. 12: Rast, um 1870 - Rast in einem Städtchen, um 1870. Öl auf Leinwand, 71,5 x 107 cm, Privatbesitz  (aus dem Auktionshandel)
  • Abb. 13: Am Wirtshaus, undat. - Am Wirtshaus. Polnisches Dorf mit Ulanen, undatiert. Öl auf Holz, 13,5 x 18,4 cm, Museum Biberach, Braith-Mali-Museum, Biberach an der Riß,  Inv. Nr. 1989/11264
  • Abb. 14: Czarniecki bei Kolding, 1870 - Czarniecki in der Schlacht bei Kolding (1658), 1870. Öl auf Leinwand, 95 x 206 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie, Inv. Nr. MP 410
  • Abb. 15: Warten auf das Boot, 1871 - Warten auf das Boot, 1871. Öl auf Leinwand, 67,5 x 127 cm, Privatbesitz (aus dem Auktionshandel)
  • Abb. 16: Kosaken am Lagerfeuer, 1873 - Kosaken am Lagerfeuer, 1873. Öl auf Leinwand, 43 x 82 cm, Privatbesitz
  • Abb. 17: Schlacht bei Wien, 1873 - Schlacht bei Wien, 1873. Öl auf Leinwand, 136 x 318 cm, Museum der polnischen Armee, Warschau/Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Inv. Nr. MWP 655
  • Abb. 18: Beutezug am Fluss, 1874 - Der Beutezug am Fluss, 1874. Öl auf Leinwand, 69 x 160 cm, Staatliche Kunstsammlungen Dresden, Galerie Neue Meister, Inv. Nr. G 2401
  • Abb. 19: Auf der Steppe, 1874 - Willkommen auf der Steppe, 1874. Öl auf Leinwand, 87,5 x 170 cm, Privatbesitz
  • Abb. 20: Rast in der Steppe, undat. - Rast in der Steppe, undatiert. Öl auf Leinwand, 30,5 x 38 cm, Polenmuseum Rapperswil, Inv. Nr. 119
  • Abb. 21: Kosaken, 1874 - Kosaken, 1874. Öl auf Leinwand, 33,4 x 46,6 cm, Städtische Galerie im Lenbachhaus und Kunstbau München
  • Abb. 22: Pferdezucht, 1876 - Pferdezucht in der Steppe, 1876. Öl auf Leinwand, 61,5 x 112,5 cm, Polenmuseum Rapperswil, Inv. Nr. Dep. 89
  • Abb. 23: Polnischer Reiter, 1877 - Polnischer Reiter mit seinem Pferd vor dem Zollhaus, 1877. Aquarell und Deckfarben auf Papier, 24,5 x 32,5 cm, Staatliche Museen zu Berlin, Kupferstichkabinett, Inv. Nr. SZ Jv.Brandt 2
  • Abb. 24: Kosakenwache, 1878 - Kosakenwache, 1878. Öl auf Leinwand, 25,2 x 33 cm, Museum Biberach, Braith-Mali-Museum, Biberach an der Riß, Inv. Nr. 1989/11266
  • Abb. 25: Befreiung der Gefangenen, 1878 - Befreiung der Gefangenen [aus den Händen der Tataren], 1878. Öl auf Leinwand, 179 x 445 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie
  • Abb. 26: Alarm, um 1880 - 1880 Alarm, um 1880. Öl auf Leinwand, 97,5 x 150 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie, Inv. Nr. MP 971
  • Abb. 27: Landsturm an der Furt, um 1880 - Der Landsturm an der Furt, um 1880. Öl auf Leinwand, 74 x 119,5 cm, Privatbesitz (aus dem Auktionshandel)
  • Abb. 28: Einfangen eines Pferdes, um 1880 - Einfangen eines Pferdes, um 1880. Öl auf Leinwand, 83,5 x 73,5 cm. Nationale Kunstgalerie, Lviv
  • Abb. 29: Lager der Saporoger, um 1880 - Lager der Saporoger oder Lager der Tataren, um 1880. Öl auf Leinwand, 72,5 x 113 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie, Inv. Nr. MP 670
  • Abb. 30: Saporoger, undat. - Saporoger, undatiert. Öl auf Leinwand, auf Pappe montiert, 74,9 x 123,1 cm, im Auktionshandel (Sotheby’s)
  • Abb. 31: Marsch mit Kriegsbeute, um 1880 - Marsch mit Kriegsbeute. Rückkehr von Wien, um 1880, Öl auf Leinwand, 72 x 112 cm, Privatbesitz
  • Abb. 32: Parade der Kavallerie, um 1880 - Parade der polnischen schweren Kavallerie (Husaren), um 1880. Öl auf Leinwand, 86,5 x 62,8 cm, Polenmuseum Rapperswil, Inv. Nr. MPR 116
  • Abb. 33: Skizzen von Kosaken, um 1880 - Skizzen von Kosaken, um 1880. Öl auf Leinwand, 61,5 x 48,5 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie, Inv. Nr. MP 1925
  • Abb. 34: Ein Kosake, 1881 - Ein Kosake wartet auf das Boot, 1881 oder früher. Öl auf Leinwand, 26 x 37,5 cm, Privatbesitz (aus dem Auktionshandel)
  • Abb. 35: Ausfahrt zur Jagd, 1883 - Ausfahrt zur Jagd, 1883. Öl auf Leinwand, 69 x 194,5 cm, Museum der bildenden Künste, Leipzig, Inv. Nr. G 537
  • Abb. 36: Markt in Białka, um 1885 - Markt in Białka, um 1885. Öl auf Leinwand, 62 x 101 cm, Privatsammlung
  • Abb. 37: Begegnung auf der Brücke, um 1886 - Begegnung auf der Brücke, um 1886. Öl auf Leinwand, 100 x 200 cm, Nationalmuseum Krakau, Inv. Nr. MNK II-a-147
  • Abb. 38: Polnische Fuhrwerke, undat. - Polnische Bauernfuhrwerke auf der Landstraße, undatiert. Aquarell und Deckfarben auf Papier, 20,3 x 41,6 cm, Staatliche Museen zu Berlin, Kupferstichkabinett, Inv. Nr. SZ G.Brandt 3
  • Abb. 39: Vor der Jagd, 1886 - Vor der Jagd, 1886. Öl auf Leinwand, 88 x 165 cm, Privatbesitz
  • Abb. 40: Malerpalette, 1887 - Malerpalette der polnischen Künstler in München, 1887. Von Józef Brandt unten rechts: Rastender Kosake mit seinem Pferd, in: Die Kunst für alle. Malerei, Plastik, Graphik, Architektur, Bd. 3, München 1887/88, nach Seite 60
  • Abb. 41: Fähnrich, 1889 - Königlicher Fähnrich, 1889. Öl auf Leinwand, 83 x 63 cm, Privatbesitz (aus dem Auktionshandel)
  • Abb. 42: Auf der Flucht, um 1890 - Auf der Flucht, um 1890. Öl auf Leinwand, 61 x 100,5 cm, im Auktionshandel (Agra Art, 2012)
  • Abb. 43: Begegnung auf dem Deich, um 1890 - Begegnung auf dem Deich, um 1890. Öl auf Leinwand, 70 x 110 cm, im Auktionshandel (Agra Art, 2012)
  • Abb. 44: Unserer Lieben Frau, um 1890 - Unserer Lieben Frau von Poczajów (Gebet in der Steppe; Gottesmutter von Armenien), um 1890. Öl auf Leinwand, 151 x 303 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie, Inv. Nr. MP 970
  • Abb. 45: Skizze zu Unserer Lieben Frau, 1890 - Skizze zu Unserer Lieben Frau von Poczajów, um 1890. Öl auf Leinwand, 65 x 120 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie, Inv. Nr. MP 411
  • Abb. 46: Kosakenhochzeit, 1893 - Kosakenhochzeit, 1893. Öl auf Leinwand, 243 x 156,5 cm, Oberschlesisches Museum, Bytom/Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Inv. Nr. MGB/Sz 916
  • Abb. 47: Siegreiche Kosaken, 1893 - Lied der siegreichen Kosaken (Siegreiche Heimkehr), 1893. Öl auf Leinwand, 155,5 x 98,4 cm, im Auktionshandel (Sotheby’s, 2008)
  • Abb. 48: Gefangennahme, undat. - Die Gefangennahme eines kaukasischen Anführers, undatiert. Öl auf Leinwand, 70 x 110,5 cm, im Auktionshandel (Sotheby’s)
  • Abb. 49: Nach dem Sieg, 1893 - Nach dem Sieg, 1893. Öl auf Leinwand, 60,5 x 121,5 cm, im Auktionshandel (Agra Art, 2016)
  • Abb. 50: Abfahrt aus Wilanów, 1897 - Die Abfahrt von Johann III. und Marysieńka Sobieska aus Wilanów, 1897. Öl auf Leinwand, 186 x 343 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie, Inv. Nr. MP 4374
  • Abb. 51: Königin Marysieńka, um 1897 - Königin Marysieńka verlässt Wilanów, um 1897. Öl auf Leinwand, 200 x 400 cm, Nationalmuseum Kielce/Muzeum Narodowe w Kielcach, Inv. Nr. MNKi/M/374
  • Abb. 52: Vorstudie zu Königin Marysieńka, 1897 - Vorstudie zu Königin Marysieńka verlässt Wilanów, um 1897. Öl auf Holz, 34 x 65,6 cm, Städtische Galerie im Lenbachhaus und Kunstbau München, Inv. Nr. G10546
  • Abb. 53: Attacke, um 1898 - Attacke der Kavallerie. Attacke der polnischen Husaren, um 1898. Öl auf Leinwand, 54,7 x 99,5 cm, im Auktionshandel (Agra Art, 2017)
  • Abb. 54: Im Hof, um 1900 - Im Hof, um 1900. Öl auf Leinwand, 80 x 120,5 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie, Inv. Nr. MP 4880
  • Abb. 55: Fliehendes Pferdegespann, um 1900 - Fliehendes Pferdegespann, um 1900. Öl auf Leinwand, 60,5 x 100,5 cm, im Auktionshandel (Agra Art, 2008)
  • Abb. 56: Jagd, um 1900 - Jagd, um 1900, Öl auf Leinwand, 101 x 62 cm, Polenmuseum Rapperswil, Inv. Nr. MPR 117
  • Abb. 57: Kosak zu Pferde, um 1900 - Kosak zu Pferde, um 1900. Aquarell und Deckfarben auf Papier, 27 x 39,3 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie, Inv. Nr. Rys.Pol.11661
  • Abb. 58: Wachtposten bei den Kosaken, undat. - Wachtposten bei den Kosaken, undatiert. Öl auf Leinwand, 26 x 37,5 cm, im Auktionshandel (Sotheby’s, 2012)
  • Abb. 59: Pferdeprobe, um 1900 - Pferdeprobe, um 1900. Öl auf Leinwand, 57,5 x 38 cm, Privatbesitz (aus dem Auktionshandel)
  • Abb. 60: Reitender Tatar, undat. - Tatar durch einen Fluss reitend, undatiert. Feder, laviert, 23,4 x 29 cm, Staatliche Museen zu Berlin, Kupferstichkabinett, Inv. Nr. SZ Jv.Brandt 1
  • Abb. 61: Czarniecki zu Pferde, um 1900 - Stefan Czarniecki zu Pferde, um 1900. Öl auf Leinwand, 55 x 45 cm, im Auktionshandel (Agra Art, 2013)
  • Abb. 62: Fourrageur, um 1905 - Fourrageur (Futterholer), um 1905. Öl auf Leinwand, 92 x 66 cm, im Auktionshandel (Agra Art, 2014)
  • Abb. 63: Trompeter, um 1905 - Trompeter, um 1905. Öl auf Leinwand, 45,5 x 60,5 cm, im Auktionshandel (Agra Art; Lichfield County Auctions, 2014)
  • Abb. 64: Józef Brandt, um 1905 - Jadwiga Golcz (1866-1936): Porträt des Malers Józef Brandt, um 1905. Fotografie vom Glasnegativ, 14,3 x 10,4 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie, Inv. Nr. DI 91193/1
Bolesław Szańkowski (1871/73-1953): Porträt Józef Brandt, 1910.
Bolesław Szańkowski (1871/73-1953): Porträt Józef Brandt, 1910. Öl auf Leinwand, 162 x 112 cm, Nationalmuseum Warschau/Muzeum Narodowe w Warszawie, Inv. Nr. MP 961

Brandts Gemälde sind in diesen Jahren ebenso gesucht wie teuer. Bis zur Jahrhundertwende vertritt ihn die Münchner Galerie Wimmer und verkauft einen Großteil seiner Werke in die USA. Nach 1900 wechselt er zur Galerie Heinemann. In Paris handelt die Galerie Georges Petit mit seinen Bildern.[72] Seit der Jahrhundertwende scheint Brandt (Abb. 64), der in den zurückliegenden zwanzig Jahren vor allem für den Kunstmarkt gemalt hat, jedoch erschöpft. Er ist weiterhin künstlerisch tätig, wiederholt aber vor allem Motive zur Schlacht bei Wien wie den „Kampf um die türkische Fahne“[73] (um 1905, Nationalmuseum Krakau/Muzeum Narodowe w Krakowie) oder, mit wandfüllendem Format, „Die Bogurodzica-Hymne“[74] (1909, Nationalmuseum Breslau/Muzeum Narodowe w Wrocławiu). Dazu entstehen Einzelstudien von siegreichen Husaren und Kosaken (Abb. 57-59, 62-63). Auf Gut Orońsko lebt Brandt inzwischen inmitten einer großen Familie mit Kindern und Enkeln. 1913 verschlechtert sich sein Gesundheitszustand. Am Beginn des Ersten Weltkriegs beschlagnahmen deutsche Soldaten die Pferde, requirieren Futter und Verpflegung und plündern schließlich sämtliche Kunstwerke und Alltagsgegenstände. 1915 wird er von russischen Soldaten gezwungen, das Gut zu verlassen, und zieht mit seiner Familie nach Radom. Nach einer Lungenentzündung stirbt Brandt am 12. Juni 1915.

 

Axel Feuß, November 2017

 

Literatur:

Adolf Rosenberg: Die Münchener Malerschule in ihrer Entwicklung seit 1871, Leipzig 1887, Seite 46-48

Friedrich Pecht: Geschichte der Münchener Kunst im neunzehnten Jahrhundert, München 1888, S. 420-424 („Die Polen, Magyaren und sonstigen Ausländer“), Digitale Sammlungen der Universitätsbibliothek Weimar, Digitalisat: http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:gbv:wim2-g-591521 (aufgerufen am 21.11.2017)

Janusz Derwojed: Józef Brandt, Warschau 1969

Münchner Maler im 19. Jahrhundert, Band 1, München 1981, S. 129 f.

Halina Ste̜pień: Artyści polscy w środowisku monachijskim. W latach 1828-1855 (Studia z historii sztuki / Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk, 44), Breslau/Wrocław 1990

Hans-Peter Bühler: Jäger, Kosaken und polnische Reiter. Josef von Brandt, Alfred von Wierusz-Kowalski, Franz Roubaud und der Münchner Polenkreis, Hildesheim/New York, 1993

Halina Ste̜pień / Maria Liczbińska: Artyści polscy w środowisku monachijskim. W latach 1828-1914. Materiały źródłowe (Studia z historii sztuki / Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk, 47), Warschau 1994

Irena Olchowska-Schmidt: Józef Brandt, Krakau 1996

J. Derwojed: Brandt, Józef, in: Saur Allgemeines Künstlerlexikon, Band 13, München/Leipzig 1996, Seite 641

Halina Ste̜pień: Artyści polscy w środowisku monachijskim. W latach 1856-1914 (Studia z historii sztuki / Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk, 50), Warschau 2003

Ewa Micke-Broniarek: Józef Brandt (2004), auf: culture.pl (polnisch/englisch), http://culture.pl/en/artist/jozef-brandt (aufgerufen am 24.11.2017)

Ewa Micke-Broniarek: Józef Brandt, Breslau/Wrocław 2005

Anna Bernat: Józef Brandt (1841-1915), Warschau 2007

Halina Stępień : Die polnische Künstlerenklave in München (1828-1914), in: zeitenblicke 5 (2006), Nr. 2, http://www.zeitenblicke.de/2006/2/Stepien/index_html (aufgerufen am 24.11.2017)

Eliza Ptaszyńska (Hrsg.): Ateny nad Izarą. Malarstwo monachijskie. Studia i szkice, Suwałki 2012

Jednodniówka – Eintagszeitung. Neuausgabe, herausgegeben von Zbigniew Fałtynowicz / Eliza Ptaszyńska, Muzeum Okręgowe w Suwałkach, Suwałki 2008, zugleich Katalog der Ausstellung „Signatur - anders geschrieben. Anwesenheit polnischer Künstler im Lichte von Archivalien“, Polnisches Kulturzentrum, München 2008

Monika Bartoszek (Herausgeberin): Józef Brandt (1841-1915). Między Monachium a Orońskiem/Between Munich and Orońsko, Ausstellungs-Katalog Orońsko 2015

Egzotyczna Europa. Kraj urodzenia na płótnach polskich monachijczyków/Das exotische Europa. Heimatvisionen auf den Gemälden der polnischen Künstler in München, Ausstellungs-Katalog Suwałki 2015

 

[72] Bühler 1993 (siehe Literatur), Seite 114

[73] Walka o sztandar turecki, um 1909. Öl auf Leinwand, 76 x 130 cm, Nationalmuseum Krakau/Muzeum Narodow w Krakowie

[74] Bogurodzica, 1909. Öl auf Leinwand, 160 x 302 cm, Nationalmuseum Breslau/Muzeum Narodowe w Wrocławiu