Solidarni zza Muru – Für Solidarność. Hinter der Mauer

„Usiłuj żyć w prawdzie
Versuch in der Wahrheit zu leben“(Vaclav Havel – czeski pisarz, opozycjonista, polityk)
Jednym z bohaterów wystawy Mariana Stefanowskiego[*] jest Ludwig Mehlhorn (1950 - 2011). Matematyk, działacz na rzecz praw człowieka w NRD. Był jednym z pomysłodawców Fundacji Krzyżowej; przyjaciel Polski i „Solidarności”.
Dlaczego zaczynam od niego? Bo ta ekspozycja mogłaby się nazywać: „Solidarni po OBYDWU stronach Muru”.
Solidarni zza Muru jest więc wyłącznie migawkowym, często niedoświetlonym, nieostrym i niepełnym obrazem tego, co działo się w podzielonym Berlinie. Kadrem filmu zaledwie, który zapewnie już nigdy nie powstanie ... „Ludzi dobrej woli było dużo więcej. Każdy z nich wyjmował mniejszą lub większą cegłę z tego Muru. Potrzebnych byłoby tysiąc pomieszczeń, żeby zmieścić fotografie wszystkich” - zacytowała Gazeta Wyborcza Stefanowskiego przed łódzką edycją „Solidarnych”. Pięćdziesiąt osiem biało-czarnych fotogramów to zaledwie cząstka olbrzymiego puzzle, którego ułożeniem zajmują się od pewnego czasu historycy. Konfrontowani z tą wystawą świadkowie ówczesnych wydarzeń dopełniać jedynie mogą ten obraz o własne przeżycia i historie, a co najważniejsze, „inne” niż Autora, współtworzących i kuratora wystawy, doświadczenia. O inną głębię ostrości. I taki przyświecał nam cel od samego początku, od chwili, gdy narodził się pomysł wystawy. Także z przejrzanych tysięcy negatywów, których zbyt wiele i bezpowrotnie zniszczyły wilgotne mieszkania, kolejne przeprowadzki, czy niedoskonałość materiału filmowego.
Mówiłem w jednym z wywiadów, że Autor przypomnieć nam chciał – innym przybliżyć – atmosferę lat 80-tych Zachodniego Berlina. A co najważniejsze, wpisać w ramy tego Miasta wszystkich tych, którzy tam żyli po obydwu stronach Muru, którzy solidarnie opowiedzieli się po stronie prawdy. Jest to więc ukłon podziękowania osobom prywatnym, jak i instytucjom czy organizacjom, które niosły pomoc, które w tej pomocy uczestniczyły. Od samego początku lub sporadycznie; w miarę możliwości, ale zawsze kierując się odruchem międzyludzkiej solidarności lub po prostu z sympatii do Polski. Niezależnie od przekonań politycznych, wyznania i koloru skóry ...
„Solidarni zza Muru” to trzy bloki tematyczne oraz epilog zatytułowany Up @ Down. Rozdział pierwszy: Berlin Zachodni - zachodni Berlin / Berlin (West) - Westberlin opowiada o podzielonym mieście, jego specyficznej atmosferze i granicy dwóch obcych i wrogich sobie światów. Także o Murze i o tym, jak mieszkańcy Berlina dopasowali się do specyficznych warunków. Jedni w „złotej klatce” – inni w stolicy robotniczego raju ...
Solidarni / Für Solidarność (część druga) to dziesięć – prezentowanych alfabetycznie – portretów osób, które towarzyszyły autorowi w jego solidarnościowej wędrówce po Berlinie od grudnia 1981 roku po czas przełomu. Postaci pozornie różne, o skrajnie odmiennych zawodach – często przekonaniach politycznych. Filolog, lekarz, grafik, trener lub księgarz – ich wszystkich łączył wspólny cel pomocy Polsce i podziemnej Solidarności.
[*] Marian Stefanowski: Solidarni zza Muru. Für Solidarność. Hinter der Mauer. Fotografie - Fotografien. Berlin - Warszawa 2014. Organizator: Związek Dziennikarzy Polskich w Niemczech T.z. Patronat Honorowy Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. Współpraca /.Koordynacja projektu: m.in. Ewa Maria Slaska oraz Joanna Trümner. Kurator wystawy: W. Drozdek. Wernisaż: 25. 06. 2014, Galeria IG Metall w Berlinie. Edycje poza Berlinem: Warszawa, Dom Polonii, 22.08. 2014 (Wystawa rozwiązana bez podania przyczyn po 2. tygodniach). Toruń, Galeria Wejściówka, 12. 12. 2014. Łódź, Dom Literatury, 25. 04. 2015. Darłowo, Zamek Książąt Pomorskich, 13. 12. 2016.