„Obóz Polaków“ w miejscowości Lahde nad Wezerą

„DPAC Lahde“, obóz „Lahde“, miejscowość Lahde. Dwaj DP-isi pozują do pamiątkowego zdjęcia przed „Hotel Tonne“ (na drugim planie). Na początku znajdowała się tu główna kwatera 65. i 129. zespołu organizacji UNRRA.
„DPAC Lahde“, obóz „Lahde“, miejscowość Lahde. Dwaj DP-isi pozują do pamiątkowego zdjęcia przed „Hotel Tonne“ (na drugim planie). Na początku znajdowała się tu główna kwatera 65. i 129. zespołu organizacji UNRRA.

Utworzenie „Displaced Persons Assembly Centre Lahde/Weser“

Oddziały Zarządu Wojskowego stoją przed trudnym zadaniem objęcia niemieckiej administracji cywilnej, kontrolowania jej pracy oraz przygotowania się między innymi do rozwiązywania problemów wielu tysięcy „Displaced Persons“ (tzw. DP-isi, czyli osoby cywilne, które podczas II wojny światowej przymusowo znalazły się poza terytorium swoich państw - przyp. tłum.). W tym celu, od 9.4.1945 roku, 127 Oddział zakłada na północnych peryferiach miejscowości Lahde nad Wezerą obóz zborny dla DP-isów (Displaced Persons Assembly Centre, w skrócie DPAC). Tu, nad Wezerę, trafią tysiące uwolnionych jeńców wojennych, przymusowych robotników i więźniów, uciekających z objętych walkami okolic Hanoweru. W pierwszej fazie budowy obozu i na czas jego wyposażania wykorzystuje się potencjał kwaterunkowy w istniejących obiektach obozowych w okolicach miejscowości Lahde. Zaliczają się do nich: były „Arbeitserziehungslager“ (obóz pracy wychowawczej) hanowerskiej Gestapo, „Ostarbeiterlager“ (obóz pracy dla robotników ze wschodu) dla byłych przymusowych robotników z Rosji oraz inne kompleksy baraków położone w samej miejscowości, przede wszystkim w pobliżu miejsca budowy elektrowni.

Nad Wezerę oddelegowane zostają oddziały (bryt.) 3 Dywizji Piechoty, które od 8.4.1945 roku stacjonują tam jako władza porządkowa. Potencjał kwaterunkowy w obozowych barakach jest bardzo szybko wykorzystany. Do połowy kwietnia 1945 roku podejmowane są działania na rzecz zakwaterowania DP-isów: ewakuacja znacznej części miejscowości Lahde i krótko potem następnych siedmiu miejscowości w jej obrębie. Miejscowa ludność przenosi się do lokali zastępczych w sąsiednich gminach. Pod zarządem 127 Oddziału, stacjonującego w miejscowości Lahde, znajdują się początkowo również nowo powstałe obozy dla DP-isów w miejscowościach: Meerbeck, Steinhude oraz Loccum. Największą grupę w „DPAC Lahde“ stanowili DP-isi narodowości polskiej, dlatego do dziś jest on często nazywany potocznie "Obozem Polaków".


Przejęcie zarządzania obozami przez UNRRA

Po kapitulacji Niemiec, zarządzanie obozami dla DP-isów przejmują zespoły „Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Pomocy i Odbudowy“ (United Nations Relief and Rehabilitation Administration, w skrócie UNRRA). Nadzór nad działalnością zespołów UNRRA w poszczególnych obozach obejmują oddziały Zarządu Wojskowego.

Po czasie okazało się jednak, że UNRRA jest w stanie tylko w bardziej ograniczonym niż to wcześniej planowano zakresie przejąć wszystkie obozy dla DP-isów w brytyjskiej strefie okupacyjnej. Z tego i innych powodów niektóre obozy dla cudzoziemców w brytyjskiej strefie - również „DPAC Lahde“ - pozostają pod nadzorem oddziałów Zarządu Wojskowego do Spraw Pomocy („Relief“ Detachments).


Przestępczość w kontekście obozów dla DP-isów

W latach 1945-1946 na terenie okupowanych Niemiec coraz częściej dochodzi do aktów zemsty i napadów DP-isów wielu narodowości na miejscową ludność. W pierwszym roku po wojnie, przypadki zabójstw, rozbojów i innych aktów przemocy wstrząsają również regionem nad Wezerą. Dowiedzionym faktem jest również to, że napadów rabunkowych wspólnie z DP-isami dopuszczają się także Niemcy. Łup często jest ukrywany w mieszkaniach niemieckich wspólników, aby nie można było go znaleźć w obozie. Te przestępstwa osiągają punkt kulminacyjny w przebiegu roku 1945; od roku 1946 odnotowuje się ich spadek.

Mediateka
  • Jarosława Lysaniuk

    Jarosława Lysaniuk, zanim została deportowana na roboty przymusowe do miejscowości Schönebeck nad Łabą, była zatrudniona jako pracownica umysłowa w urzędzie miejskim na terenie „Generalnego Gubernator...
  • Biskup Józef Gawlina

    Po zakończeniu II wojny światowej również wielu polskich DP-isów znalazło miejsce pracy w brytyjskiej strefie okupacyjnej dzięki Civil Mixed Labour Organisation.
  • Lista, 1945

    Lista unaoczniająca liczbę DP-isów pracujących w obozach wchodzących w skład „DPAC Lahde“ w lipcu 1945 roku, czyli dwa miesiące po jego utworzeniu.
  • Lista płac, 1947

    Lista płac, z której wynika, że w styczniu 1947 roku UNRRA zatrudniała w polskiej szkole na terenie obozu w miejscowości Cammer, wchodzącym w skład „DPAC Lahde“, siedmiu nauczycieli.
  • Festschrift zum Volksfest in Lahde am 24. Und 25. September 1949

    In Lahde (heute Petershagen) wurden noch bis in die 1970-er Jahren hinein immer wieder und jeweils Ende September die „Polenbefreihungsfeste“ gefeiert.
  • "Polenlager" Lahde - Hörspiel von "COSMO Radio po polsku"

    In Zusammenarbeit mit "COSMO Radio po polsku" präsentieren wir Hörspiele zu ausgewählten Themen unseres Portals.