Menu toggle
Navigation

Stefan Arczyński - mistrz fotografii dwóch kultur

Wieżowiec we Wrocławiu, 1983 r., lokalizacja: Osiedle Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, dziś tylko Przyjaźni.

Mediathek Sorted

Mediateka
  • Ulica Świdnicka we Wrocławiu, 1953 r. - Ulica Świdnicka we Wrocławiu, 1953 r.
  • Wielka Zbrojownia i Baszta Słomiana na Targu Węglowym w Gdańsku, 1953 r. - Wielka Zbrojownia i Baszta Słomiana na Targu Węglowym w Gdańsku, 1953 r.
  • Fragmenty gruzu przed zachodnią wieżą Katedry Wrocławskiej, 1953 r. - Fragmenty gruzu przed zachodnią wieżą Katedry Wrocławskiej, 1953 r.
  • Rynek Wrocławski, 1954 r. - Rynek Wrocławski, 1954 r.
  • Koncert chóru w Annaberg, 1954 r. - Koncert chóru w Annaberg, 1954 r.
  • Kościół św. Macieja we Wrocławiu, 1954 r. - Kościół św. Macieja we Wrocławiu, 1954 r.
  • Katedra Wrocławska, 1955 r. - Katedra Wrocławska, 1955 r.
  • Koparka na placu budowy przed ratuszem we Wrocławiu, 1955 r. - Koparka na placu budowy przed ratuszem we Wrocławiu, 1955 r.
  • Pałac Kultury i Nauki w warszawie, 1955 r. - Pałac Kultury i Nauki w warszawie, 1955 r.
  • Zniszczony teren na wrocławskiej starówce, bez daty (po 1945 r.) - Zniszczony teren na wrocławskiej starówce, bez daty (po 1945 r.).
  • Ratusz na Rynku we Wrocławiu z ruinami wojennymi, 1955 r. - Ratusz na Rynku we Wrocławiu z ruinami wojennymi, 1955 r.
  • Ruiny wojenne na ul. Oławskiej we Wrocławiu, 1955 r. - Ruiny wojenne na ul. Oławskiej we Wrocławiu, 1955 r.
  • Teren ul. Świdnicka i ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego  we Wrocławiu, 1955 r. - Teren ul. Świdnicka i ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego  we Wrocławiu, 1955 r.
  • Dziewczyna z gęsiami w Zdunach, wiatraki w tle, 1956 r. - Dziewczyna z gęsiami w Zdunach, wiatraki w tle, 1956 r.
  • Plac Nowy Targ we Wrocławiu, 1957 r. - Plac Nowy Targ we Wrocławiu, 1957 r.
  • Widok na ulicę we Wrocławiu z kamienicami przy ul. Psie Budy (dawnej Krullstraße), 1958 r. - Widok na ulicę we Wrocławiu z kamienicami przy ul. Psie Budy (dawnej Krullstraße), 1958 r.
  • Dawny Szpital św. Anny we Wrocławiu, 1958 r. - Dawny Szpital św. Anny we Wrocławiu, 1958 r.
  • Ruiny kościoła św. Katarzyny we Wrocławiu, 1958 r. - Ruiny kościoła św. Katarzyny we Wrocławiu, 1958 r.
  • Rzęd domów z uszkodzeniami wojennymi na ul. Białoskórniczej we Wrocławiu, 1958 r. - Rzęd domów z uszkodzeniami wojennymi na ul. Białoskórniczej we Wrocławiu, 1958 r.
  • Plac Tadeusza Kościuszko we Wrocławiu, 1953 r.  - Plac Tadeusza Kościuszko we Wrocławiu, 1953 r.
  • Most Katedralny we Wrocławiu, 1961 r.  - Most Katedralny we Wrocławiu, 1961 r.
  • Kamieniczka "Jaś" na Rynku Wrocławskim, 1961 r. - Kamieniczka "Jaś" na Rynku Wrocławskim, 1961 r.
  • Kamieniczki "Jaś i Małgosia" na Rynku Wrocławskim, 1961 r. - Kamieniczki "Jaś i Małgosia" na Rynku Wrocławskim, 1961 r.
  • Plac Nowy Targ we Wrocławiu z ruinami wojennymi, 1961 r. - Plac Nowy Targ we Wrocławiu z ruinami wojennymi, 1961 r.
  • Rusztowanie w elektrowni Turów opalanej węglem brunatnym w Turoszówie, 1962 r. - Rusztowanie w elektrowni Turów opalanej węglem brunatnym w Turoszówie, 1962 r.
  • Rusztowanie w elektrowni Turów opalanej węglem brunatnym w Turoszówie, 1962 r. - Rusztowanie w elektrowni Turów opalanej węglem brunatnym w Turoszówie, 1962 r.
  • Zamek Królewski na Wawelu w Krakowie, 1963 r.  - Zamek Królewski na Wawelu w Krakowie, 1963 r.
  • Widok na Kraków, 1963 r. - Widok na Kraków, 1963 r.
  • Robotnicy podczas zbioru ziemniaków pod Piwniczną, 1963 r. - Robotnicy podczas zbioru ziemniaków pod Piwniczną, 1963 r.
  • Kobiety pracujące w polu podczas zbioru ziemniaków w okolicach Piwnicznej, 1963 r. - Kobiety pracujące w polu podczas zbioru ziemniaków w okolicach Piwnicznej, 1963 r.
  • Bazylika Mariacka w Krakowie przy Rynku Głównym, 1963 r. - Bazylika Mariacka w Krakowie przy Rynku Głównym, 1963 r.
  • Budynek mieszkalno-usługowy przy ul. Piłsudskiego we Wrocławiu, 1965 r. - Budynek mieszkalno-usługowy przy ul. Piłsudskiego we Wrocławiu, 1965 r.
  • Spółdzielczy Dom Handlowy „Feniks” na Rynku we Wrocławiu, 1966 r. - Spółdzielczy Dom Handlowy „Feniks” na Rynku we Wrocławiu, 1966 r.
  • Wrocławski teren wystawowy, 1966 r. - Wrocławski teren wystawowy, 1966 r.
  • Brama Wrocławska w Oleśnicach, 1966 r. - Brama Wrocławska w Oleśnicach, 1966 r.
  • Autostrada pod Wrocławiem, 1967 r. - Autostrada pod Wrocławiem, 1967 r.
  • Wieżowce osiedla mieszkaniowego we Gajowice (Wrocław), 1967 r. - Wieżowce osiedla mieszkaniowego we Gajowice (Wrocław), 1967 r.
  • Wrocławski ratusz, bez daty (po 1953 r.) - Wrocławski ratusz, bez daty (po 1953 r.)
  • Odra przy mostem Grunwaldzkim we Wrocławiu, bez daty (po 1945 r.) - Odra przy mostem Grunwaldzkim we Wrocławiu, bez daty (po 1945 r.)
  • Plac Solny we Wrocławiu, po prawej - wieżowiec Sparkasse, bez daty (po 1945 r.) - Plac Solny we Wrocławiu, po prawej - wieżowiec Sparkasse, bez daty (po 1945 r.)
  • Wewnętrzny dziedziniec dawnego więzienia miejskiego we Wrocławiu, 1981 r. - Wewnętrzny dziedziniec dawnego więzienia miejskiego we Wrocławiu, 1981 r.
  • Rynek Wrocławski z ratuszem, bez daty (po 1945 r.) - Rynek Wrocławski z ratuszem, bez daty (po 1945 r.).
  • Północna strona Rynku Wrocławskiego, bez daty (po 1945 r.) - Północna strona Rynku Wrocławskiego, bez daty (po 1945 r.).
  • Uniwersytet Wrocławski, bez daty (po 1945 r.) - Uniwersytet Wrocławski, bez daty (po 1945 r.).
  • Ul. Świdnicka we Wrocławiu, bez daty (po 1945 r.) - Ul. Świdnicka we Wrocławiu, bez daty (po 1945 r.).
  • Osiedle mieszkaniowe we Wrocławiu, 1969 r. - Osiedle mieszkaniowe we Wrocławiu, 1969 r.
  • Ossolineum Breslau, 1969 - Ossolineum Breslau, 1969.
  • Sala wystawowa w Muzeum Architektury we Wrocławiu, 1969 r. - Sala wystawowa w Muzeum Architektury we Wrocławiu, 1969 r.
  • Odra obok Dolnośląskim Urzędem Wojewódzkim we Wrocławiu, 1970 r.  - Odra obok Dolnośląskim Urzędem Wojewódzkim we Wrocławiu, 1970 r.
  • Pagoda Ogrodu Japońskiego w Parku Szczytnickim we Wrocławiu, 1971 r.  - Pagoda Ogrodu Japońskiego w Parku Szczytnickim we Wrocławiu, 1971 r.
  • Fontanna Szermierz we Wrocławiu, 1972 r. - Fontanna Szermierz we Wrocławiu, 1972 r.
  • Plac Nowy Targ we Wrocławiu, 1972 r. - Plac Nowy Targ we Wrocławiu, 1972 r.
  • Hala targowa na placu Nankiera we Wrocławiu, 1972 r. - Hala targowa na placu Nankiera we Wrocławiu, 1972 r.
  • Filharmonia Wrocławska, 1972 r. - Filharmonia Wrocławska, 1972 r.
  • Widok na miasto Wrocław, 1972 r. - Widok na miasto Wrocław, 1972 r.
  • Uniwersytet Wrocławski, 1972 r. - Uniwersytet Wrocławski, 1972 r.
  • Dom Handlowy Kameleon we Wrocławiu, 1972 r. - Dom Handlowy Kameleon we Wrocławiu, 1972 r.
  • Ostrów Tumski, 1972 r. - Ostrów Tumski, 1972 r.
  • Widok na miasto Wrocław, 1973 r. - Widok na miasto Wrocław, 1973 r.
  • Kamieniczki "Jaś i Małgosia " na Rynku Wrocławskim, 1973 r.  - Kamieniczki "Jaś i Małgosia " na Rynku Wrocławskim, 1973 r.
  • Kościół św. Wojciecha, 1973 r. - Kościół św. Wojciecha, 1973 r.
  • Fasada Dolnośląskiego Centrum Medycznego DOLMED, 1977 r. - Fasada Dolnośląskiego Centrum Medycznego DOLMED, 1977 r.
  • Wewnętrzny dziedziniec dawnego więzienia miejskiego we Wrocławiu, 1981 r. - Wewnętrzny dziedziniec dawnego więzienia miejskiego we Wrocławiu, 1981 r.
  • Wieżowiec we Wrocławiu, 1983 r. - Wieżowiec we Wrocławiu, 1983 r.
  • Kamieniczki "Jaś i Małgosia" we Wrocławiu, 1983 r. - Kamieniczki "Jaś i Małgosia" przy wrocławskim rynku, 1983 r.
  • Klasztor i liceum urszulanek Unii Rzymskiej we Wrocławiu, 1985 r. - Klasztor i liceum urszulanek Unii Rzymskiej we Wrocławiu, 1985 r.
  • Wieżowiec przy Placu Grunwaldzkim we Wrocławiu, 1986 r. - Wieżowiec przy Placu Grunwaldzkim we Wrocławiu, 1986 r.
  • Pracownicy przed baterią koksowniczą kopalni węgla Victoria w Hermsdorfie, 1986 r. - Pracownicy przed baterią koksowniczą kopalni węgla Victoria w Hermsdorfie, 1986 r.
  • Pracownik przed baterią koksowniczą kopalni węgla Victoria w Hermsdorfie, 1986 r. - Pracownik przed baterią koksowniczą kopalni węgla Victoria w Hermsdorfie, 1986 r.
  • Pałac arcybiskupi we Wrocławiu, 1986 r. - Pałac arcybiskupi we Wrocławiu, 1986 r.
  • Kościół św. Marcina i Kolegiata Świętego Krzyża i kościół św. Bartłomieja we Wrocławiu, 1986 r. - Kościół św. Marcina i Kolegiata Świętego Krzyża i kościół św. Bartłomieja we Wrocławiu, 1986 r.
  • Nagrobki na Starym Cmentarzu Żydowskim we Wrocławiu, 1986 r. - Nagrobki na Starym Cmentarzu Żydowskim we Wrocławiu, 1986 r.
  • Wieżowce przy Placu Grunwaldzkim we Wrocławiu, 1987 r. - Wieżowce przy Placu Grunwaldzkim we Wrocławiu, 1987 r.
  • Widok na ulicę Katowic z starymi i nowymi budynkami, 1987 r. - Widok na ulicę Katowic z starymi i nowymi budynkami, 1987 r.
  • Okno wykuszowe w Urzędzie Miejskim we Wrocławiu, 1987 r. - Okno wykuszowe w Urzędzie Miejskim we Wrocławiu, 1987 r.
  • Wieżowiec Sparkasse przy rynku we Wrocławiu, 1988 r. - Wieżowiec Sparkasse przy rynku we Wrocławiu, 1988 r.
  • Rusztowaniowa wieża Bazyliki św. Elżbiety we Wrocławiu, 1988 r. - Rusztowaniowa wieża Bazyliki św. Elżbiety we Wrocławiu, 1988 r.
  • Hotel "Panorama" w Grabiszyn (Wrocław), 1989 r. - Hotel "Panorama" w Grabiszyn (Wrocław), 1989 r.
  • Hotel "Orbis" we Wrocławiu, 1989 - Hotel "Orbis" we Wrocławiu, 1989.
  • Widok Wrocławia, 1987 r. - Widok Wrocławia, 1987 r.
  • Śnieżna droga koło Wrocławia, bez daty (po 1945 r.) - Śnieżna droga koło Wrocławia, bez daty (po 1945 r.).
  • Stefan Arczyński (z prawej) ze znajomym w Moskwie, 1956 r. - Stefan Arczyński (z prawej) ze znajomym w Moskwie. Fotograf nieznany, 1956 r.
Wieżowiec we Wrocławiu, 1983 r., lokalizacja: Osiedle Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, dziś tylko Przyjaźni.
Wieżowiec we Wrocławiu, 1983 r., lokalizacja: Osiedle Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, dziś tylko Przyjaźni.

Okres niemiecki
 

Urodził się 31 lipca 1916 w Essen jako trzecie dziecko Wiktora Arczyńskiego (1879-1940) i Heleny z domu Adamskiej (1889-1918). Rodzina pochodziła z prowincji poznańskiej ówczesnych Niemiec i dzieliła los tysięcy Polaków, którzy na przełomie XIX/XX wieku emigrowali „za chlebem“ z rolniczej części zaboru pruskiego do przemysłowych części Niemiec zachodnich, Nadrenii i Westfalii. 

Ojciec Stefana, pochodzący z Solca Kujawskiego, ok. 1900 roku znalazł pracę w administracji fabryki Kruppa w Essen. Matka wywodziła się z wielkopolskiego Mogilna. Na zdjęciu wykonanym w Gnieźnie w 1907 r. spogląda na nas młoda kobieta w białej sukni według ówczesnej mody, z ramion zwisa jej również białe boa. Okrągłą, ładną twarz ożywia lekki uśmiech. W 1908 roku Wiktor i Helena zawarli związek małżeński. Wkrótce na świat przyszły dzieci Tadeusz oraz Helena. Arczyńscy pielęgnowali polskość, tradycje narodowe i język, utrzymywali też kontakt z rodziną, pozostawioną na Wschodzie. Wiktor był aktywnym członkiem różnych organizacji polskich, a po I wojnie światowej Związku Polaków w Niemczech. 

Z powodu wczesnej śmierci matki, dwa lata po narodzinach najmłodszego syna, Stefana obowiązek wychowania dzieci spoczął na ojcu. Zachowała się fotografia ojca z dziećmi z Essen z 1919 roku. Cała rodzina, odświętnie ubrana, zgrupowana jest wokół małego stolika. Ojciec w ciemnym garniturze podtrzymuje małego, długowłosego Stefana. Jego starsze rodzeństwo stoi po drugiej stronie stolika. Wszyscy swobodnie patrzą w obiektyw, dzieci lekko się uśmiechają. By utrzymać więź z krajem pochodzenia, ojciec regularnie wysyłał młodych Arczyńskich do rodziny w Polsce na wakacje. Brat Stefana po skończeniu szkół w Niemczech, zdał w Polsce maturę. Następnie studiował na Politechnice w Gdańsku, przyjął polskie obywatelstwo i podjął pracę na Górnym Śląsku jako chemik.

Fotografią Stefan Arczyński zainteresował się już w młodości. Pierwsze zdjęcia wykonał na początku lat 30. Interesował się miejską architekturą, także sportem. Często bywał z aparatem na zawodach i meczach sportowych. Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął w 1934 r. naukę w jednym z zakładów fotograficznych w rodzinnym Essen, przez kolejne trzy lata zdobył podstawy warsztatowe tego fachu. Wykonywał kameralne zdjęcia portretowe, jak i zbiorowe fotografie uczestników wesel. Nie zamierzał być jednak tylko fotografem-rzemieślnikiem, towarzyszącym z aparatem kolejnym etapom życia mieszczańskich rodzin. Pracował stale nad własnym stylem. 

Niemiecka fotografia była wtedy bardzo znana i rozwinięta, choć po 1933 roku znacznie ograniczono oddziaływanie w niej prądów sztuki nowoczesnej. Z pewnością na młodego Arczyńskiego wpływ wywarli tacy mistrzowie, jak Erich Salomon, Karl Blossfeld, czy August Sander. Arczyński poszukiwał jednak własnego języka w fotografii, w którym łączył z powodzeniem estetykę „nowej rzeczywistości" (wpływy Bauhausu, Deutscher Werkbund i inne) z pewnym zachwytem dla monumentalizmu niektórych tematów. 

Swoje umiejętności mógł wkrótce wykorzystać. Był w Berlinie w sierpniu 1936 roku w czasie XI Letnich Igrzysk Olimpijskich i fotografował ich przebieg. Na jednym zdjeć z tego okresu pozuje Helen Stephens, najszybsza wtedy biegaczką świata. Portret będzie odtąd często podejmowanym przez Arczyńskiego środkiem wyrazu.