Menu toggle
Navigation

Polki i Polacy w Niemczech: Drogi ku widzialności

Magdalena Abakanowicz, Bambini, 1998. Widok wystawy w kościele św. Elżbiety, Berlin, Gallery Weekend 2015, Galerie ŻAK | BRANICKA, Berlin

Mediathek Sorted

Mediateka
  • Grobowiec Królowej Richezy - Grobowiec Królowej Richezy w Katedrze w Kolonii
  • Herby pary małżeńskiej Jerzego Bogatego księcia bawarskiego i księżnej Jadwigi na zamku w Burghausen. - Herby pary małżeńskiej Jerzego Bogatego księcia bawarskiego i księżnej Jadwigi na zamku w Burghausen.
  • Witraż w ratuszu miasta Landshut. - Witraż w ratuszu miasta Landshut. Okno w głównym holu. Uwiecznieni są Jerzy Bogaty i księżna Jadwiga.
  • Joannes a Lasco (Jan Łaski), 1567. - Kiedy w 1499 roku w polskiej rodzinie szlacheckiej urodził się Jan Łaski, znany również pod łacińskim imieniem i nazwiskiem Johannes a Lasco, jego kariera jako wpływowego polityka i teologa była już przesądzona.
  • Atanazy hr. Raczyński, 1826 - Atanazy hr. Raczyński, 1826
  • Pałac Raczyńskich - Pałac Raczyńskich na Placu Królewskim w Berlinie (Königsplatz, około 1875 roku)
  • Empfang der Polen in Leipzig 1830 - Guillaume Thierry, Lithographie nach einer Zeichnung von Charles Malankiewicz, 39,8 x 48,7 cm, 1830/31
  • Trasy przemarszu (widok orientacyjny) - Trasy przemarszu powstańców listopadowych i niemieckich stowarzyszeń pomocy Polakom 1831-1833 (widok orientacyjny). H. Asmus, 1981
  • Tablica pamiątkowa w 12 obrazach - Pamiętne dni roku 1830, tablica pamiątkowa w dwunastu obrazach, wydawnictwo Johann Andreas Endter, Norymberga, 1830, kolorowy sztych
  • Okazjonalny znaczek Poczty Niemieckiej na jubileusz - Okazjonalny znaczek Poczty Niemieckiej na jubileusz „175 lat demonstracji na zamku w Hambach” / „175 Jahre Hambacher Fest““
  • Ludwik Mierosławski - Ludwik Mierosławski (1814-1878), zdjęcie z ok. 1850 r.
  • Józef Ignacy Kraszewski - Józef Ignacy Kraszewski ok. 1879 roku
  • Muzeum Kraszewskiego - Muzeum Kraszewskiego w Dreźnie
  • „Chopin w salonie Księcia Antona Radziwiłła w Berlinie“ - Ein Gemälde von Henryk Siemiradzki (1843-1902), um 1880, St. Petersburg, Staatliches Russisches Museum
  • Wiarus Polski, Bochum - Ausgabe vom 3. Juli 1907
  • Sachsengänger - Sachsengänger bei der Ankunft in Berlin, 1909
  • Titelseite der ersten Ausgabe von „Narodowiec“ - Titelseite der ersten Ausgabe von „Narodowiec“, Herne, 2. Oktober 1909, aus: „Polak w Niemczech”, Bochum 1972, S. 44
  • Pracownia Alfreda Wierusza-Kowalskiego w Monachium, 1889 r. - Carl Teufel: Künstleratelier Alfred Wierusz-Kowalski, München 1889, czarno-biała fotografia z negatywu szklanego, 18 x 24 cm
  • W pracowni malarza - Cesarz Wilhelm II i Adolf von Menzel w pracowni malarza Wojciecha Kossaka.
  • Róża Luksemburg - Róża Luksemburg podczas przemówienia na Międzynarodowym Kongresie Socjalistów w Stuttgarcie, sierpień 1907.
  • Helena i Stanisław Sierakowscy, zdjęcie ślubne, 1910 r. - Stanisław Sierakowski - pierwszy Przewodniczący Związku Polaków w Niemczech spod znaku Rodła
  • Telegram ślubny, 1913 - Telegram ślubny z postaciami w strojach narodowych i kartuszem z Orłem Białym; druk wielobarwny, 1913
  • Indeks Uniwersytetu Alberta Ludwiga w Fryburgu - Z wpisami Edmunda Husserla, 1916
  • "Pola Negri - unsterblich", Dokumentation von 2017 - Eine Filmdokumentation über Leben und Schaffen eines der größten Stummfilmstars in Deutschland polnischer Herkunft.

    "Pola Negri - unsterblich", Dokumentation von 2017

    Eine Filmdokumentation über Leben und Schaffen eines der größten Stummfilmstars in Deutschland polnischer Herkunft.
  • Drei Tage im November. Józef Piłsudski und die polnische Unabhängigkeit 1918"

    Von Magdeburg in die Unabhängigkeit Polens - ein Film über einen polnischen Mythos.
  • Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu, w którym przebywał J. Piłsudski

    Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu, w którym przebywał J. Piłsudski.
  • “Pałac Radziwiłłów” - “Pałac Radziwiłłów”, widok na “Czerwony Salon” oraz palmiarnie budynku, około roku 1927.
  • Uroczystość religijna w Hernie, 1930 r. - Uroczystość religijna "Dni Wiary Ojców Naszych" w Hernie, 1930 r.
  • Werbeplakat für den Film "Ich liebe alle Frauen" (1935) mit Jan Kiepura  - Werbeplakat für den Film "Ich liebe alle Frauen" (1935) mit Jan Kiepura in der Hauptrolle
  • Dziennik Berliński - Wydanie z 10. Listopada 1937 r. poświęcone otwarciu Polskiego Gimnazjum w Kwidzyniu (Marienwerder) na Prusach Wschodnich.
  • Rodzina Jankowskich – „Ruhrpolen“ z Herne - Rodzice Jankowscy z dziećmi w 1936 w Herne
  • Na robotach przymusowych w Niemczech, ok. 1943 r. - Pracownik przymusowy z Polski przy rozwożeniu mleka z gospodarstwa Schweers w powiacie Borken, ok 1943 r. Kolekcja Ignaza Böckenhoffa: „Wieś Raesfeld w latach 1930 do 1960 r.“.
  • „Moda“ w Niederlangen (Emsland) w 1945 r. - Na okładce czasopisma, które powstało krótko po wyzwoleniu obozu dla jeńców wojennych (były tu więzione przede wszystkim uczestniczki Powstania Warszawskiego) przez 1. Dywizję Pancerną gen. Maczka, jest juz zapowiedziana kolekcja na lato 1945 r. (uszyta c
  • Wilhelmshaven, 1945 r. - Żołnierz polskiej 1. Dywizji Panzernej pod dowództwem generała Stanisława Maczka w koszarach w Wilhelmshaven w maju 1945 r.
  • Józef Szajna w Maczkowie - Józef Szajna w Maczkowie (Haren) nad rzeką Ems, 1946 r.
  • Kaplica w obozie polskich dipisów Flossenbürg, 1947 - Witraż z kaplicy cmentarnej zbudowanej przez polskich dipisów w latach 1946-47 na terenie niemieckiego obozu koncentracyjnego Flossenbürg - według projektu Władysława Płoskonia z 1947 r. (fragment).
  • Producent filmowy  Artur "Atze" Brauner. - Producent filmowy  Artur "Atze" Brauner. Zdjęcie zostało zrobione 25 stycznia 2002 roku w Lipsku przy okazji występu Braunera w niemieckiej telewizji MDR, należącej do publicznych rozgłośni niemieckich ARD.
  • Artur Brauner - Ein Jahrhundertleben zwischen Polen und Deutschland - Eine Filmdokumentation über die legendäre Persönlichkeit des deutschen und internationalen Films.

    Artur Brauner - Ein Jahrhundertleben zwischen Polen und Deutschland

    Eine Filmdokumentation über die legendäre Persönlichkeit des deutschen und internationalen Films.
  • Tadeusz Nowakowski, ok. 1950 r. - Tadeusz Nowakowski ok. 1950 r.
  • Teresa Nowakowski (101) rozmawia z synem Krzysztofem, Londyn 2019 r. - Teresa Nowakowski (101) rozmawia z synem Krzysztofem, Londyn 2019 r.

    Teresa Nowakowski (101) rozmawia z synem Krzysztofem, Londyn 2019 r.

    Teresa Nowakowski (101) rozmawia z synem Krzysztofem, Londyn 2019 r.
  • Boże Ciało na osiedlu dla polskich dipisów w Dortmundzie Eving, 1951 r. - Własnoręcznie przez rodzinę Sokołowskich wykonany ołtarz na procesje Bożego Ciała na osiedlu dipisów w Dortmundzie Eving w 1951 r.
  • Stefan Arczyński (z prawej) ze znajomym w Moskwie, 1956 r. - Stefan Arczyński (z prawej) ze znajomym w Moskwie. Fotograf nieznany, 1956 r.
  • Mieczysław Wejman, „Der Schlaf ist Bruder des Todes“, Wildflecken, 1971 - Ein Fresco des Professors der krakauer Kunstakademie (Fragment) zum Gedenken an 428 polnische Kinder und 116 Erwachsene, die im DP-Lager Wildflecken 1945-48 verstorben sind, Friedhofskapelle Wildflecken, 1971.
  • Marcel Reich-Ranicki w studiu niemieckiej telewizji ZDF - Tytuł audycji: Z aktualnego powodu - Marcel Reich-Ranicki w rozmowie z Thomasem Gottschalkiem
  • Karol Broniatowski - Mahnmal für die deportierten Juden Berlins, 1991

    Karol Broniatowski

    Mahnmal für die deportierten Juden Berlins, 1991
  • Historische Vereinsfahnen des Bundes der Polen in Deutschland - Historische Vereinsfahnen des Bundes der Polen in Deutschland in der St. Anna Kirche der Polnischen Katholischen Mission in Dortmund. Die Fahnen gehören zum Bestand der Porta Polonica.
  • Film "Narr und Nonne" - St. Ignacy Witkiewicz, Filmstudio Transform, reż Janina Szarek - Film "Narr und Nonne" - St. Ignacy Witkiewicz, Filmstudio Transform, reż Janina Szarek

    Film "Narr und Nonne" - St. Ignacy Witkiewicz, Filmstudio Transform, reż Janina Szarek

    Film "Narr und Nonne" - St. Ignacy Witkiewicz, Filmstudio Transform, reż Janina Szarek
  • WURMLOCH/Tunel czasoprzestrzenny, 2008.  - Instalacja wideo w przestrzeni publicznej, konstrukcja stalowa, szkło, wideo, monitor, odtwarzacz płyt DVD, Ø = 100 cm, wys. = 110 cm. Copyright: Karina Smigla-Bobinski

    WURMLOCH/Tunel czasoprzestrzenny, 2008.

    Instalacja wideo w przestrzeni publicznej, konstrukcja stalowa, szkło, wideo, monitor, odtwarzacz płyt DVD, Ø = 100 cm, wys. = 110 cm. Copyright: Karina Smigla-Bobinski
  • Andrzej Wirth w swoim berlińskim mieszkaniu - Andrzej Wirth w swoim berlińskim mieszkaniu.
  • Wywiad z Leszkiem Żądło - Wywiad z Leszkiem Żądło

    Wywiad z Leszkiem Żądło

    Wywiad z Leszkiem Żądło
  • Köln, Hohenzollernbrücke - Z cyklu „Urban Spaces“, 2005-2009, „Köln, Hohenzollernbrücke“ (Kolonia, Most Hohenzollernów), Inkjet Photo Print, 85 x 240 cm.
  • ZEITFLUG - Hamburg - Wszystkie filmy: © Stefan Szczygieł. Dzięki uprzejmości agencji Claus Friede*Contemporary Art, Hamburg.

    ZEITFLUG - Hamburg

    Wszystkie filmy: © Stefan Szczygieł. Dzięki uprzejmości agencji Claus Friede*Contemporary Art, Hamburg.
  • Lech Wieleba - am Kontrabass.
  • Zdj. nr 17b: Empty Images, 2000/2006 - Empty Images, 2000/2006. Bild (Berlin), 12 stycznia 2006
  • Monika Czosnowska, Johanna - Monika Czosnowska, Johanna , 2004, C-Print, 78 x 66 cm, Sammlung Marta Herford, Zugangsjahr: 2005
  • Polonia Dortmund 2012 - Robert Lewandowski, Łukasz Piszczek i Jakub Błaszczykowski (Borussia Dortmund) - mistrzowie Bundesligi w 2012 r.
  • W kolorze niebieskim - W kolorze niebieskim, Małgosia Jankowska, 2015, akwarela, pisak na papierze, 100 x 150 cm.
  • Katarzyna Myćka -
  • Der Planet von Susanna Fels - Ein Kunstfilm von Susanna Fels mit den Fotos von u.a. Annette Hudemann, 2019.

    Der Planet von Susanna Fels

    Ein Kunstfilm von Susanna Fels mit den Fotos von u.a. Annette Hudemann, 2019.
  • Agata Madejska, RISE, 2018 - Agata Madejska, RISE, 2018. Installation view, ∼ =, Impuls Bauhaus, Zeche Zollverein, Essen, 2019.
Magdalena Abakanowicz, Bambini, 1998
Magdalena Abakanowicz, Bambini, 1998. Widok wystawy w kościele św. Elżbiety, Berlin, Gallery Weekend 2015, Galerie ŻAK | BRANICKA, Berlin

Wędrujące granice

Sytuacja uległa zmianie wraz z rozbiorami Polski, między latami 1772 a 1795, kiedy to wędrowali nie ludzie, a granice. Około 1800 roku sięgające aż po Warszawę Prusy zamieszkiwało prawdopodobnie prawie 2,5 miliona ludzi posługujących się językiem polskim. Po wojnach napoleońskich na Kongresie Wiedeńskim wytyczono nowe granice, choć poważna część ziem staropolskich nadal pozostawała w granicach Prus. Przed I wojną światową Rzeszę Niemiecką zamieszkiwało od 2,5 do 4,5 milionów polskojęzycznych osób – ile dokładnie, nie wiadomo, bo statystyki są zawodne, a poza tym, podczas powszechnych spisów ludności wielu Polaków wypierało się swojego języka ojczystego w obawie przed dyskryminacją. Ośrodkami polskiego osadnictwa były Prusy Zachodnie/Pomorze Gdańskie, Prowincja Poznańska/Wielkopolska, południowa część Prus Wschodnich oraz Górny Śląsk. Jednak podczas gdy protestanccy Mazurzy ulegali stopniowej asymilacji, jeszcze przed II wojną światową dalekiej od jej zakończenia, to właśnie Wielkopolska stała się głównym ośrodkiem kulturalnym i gospodarczym polskiej mniejszości w Prusach, niestrudzenie dążącej do autonomii kulturowej i utworzenia własnego państwa. 

Ta miłość Polaków do wolności okazała się zaraźliwa: gdy w 1832 roku, po upadku powstania przeciw Rosji, tysiące polskich oficerów w swojej drodze na emigrację do Francji przemierzało niemieckie ziemie, byli entuzjastycznie witani przez mieszkanki i mieszkańców niemieckich miast, a podczas święta w Hambach (Hambacher Fest) w tym samym roku, ich walkę przeciw restauracji i autokracji uznano za pobudkę dla liberalnej Europy. Entuzjazm dla Polski trwał do 1848 roku, gdy na początku niemieckiej rewolucji marcowej z berlińskiego więzienia Moabit został oswobodzony działacz niepodległościowy Ludwik Mierosławski, zanim na posiedzeniu Parlamentu frankfurckiego w kościele św. Pawła odbyła się debata na temat, czy demokratyczne Niemcy nie powinny być gotowe zwrócić wolnej Polsce polskie prowincje Prus? Ale jakże szybko zmieniły się te poglądy: perspektywa utworzenia niemieckiego państwa narodowego spowodowała, że w krajach niemieckich Polki i Polacy stali się przedstawicielami coraz bardziej niebezpiecznej irredenty. Podejmowane przez władze pruskie próby zwalczania „polskiego zagrożenia“, jak coraz częściej mówiono, prowadziły do licznych konfliktów i rosnących przejawów dyskryminacji polskiej części ludności.