Mariaże między polskimi i niemieckimi rodami dynastycznymi Piastowie: Regelinda - rok 1002

Mistrz z Naumburga, posągi fundatora margrabiego Miśni i jego żony Regelindy, około 1250 r., piaskowiec, Katedra św. Apostołów Piotra i Pawła, Naumburg nad Soławą
Mistrz z Naumburga, posągi fundatora margrabiego Miśni i jego żony Regelindy, około 1250 r., piaskowiec, Katedra św. Apostołów Piotra i Pawła, Naumburg nad Soławą

W 1002 roku Regelinda (ur. ok. 989, zm. 1016), córka króla Polski Bolesława I Chrobrego (ur. 967, zm. 1025), poślubia Hermana I (ur. ok. 980, zm. 1038), przyszłego margrabiego Marchii Miśnieńskiej.

Pragnąc zbliżyć się do Świętego Cesarstwa Rzymskiego i zacieśnić z nim więzi, już ojciec Bolesława Chrobrego Mieszko I (ur. między 930 a 945, zm. 992), pierwszy książę z dynastii Piastów, nawiązywał kontakty z saksońskimi margrabiami. Dlatego, sam pozostając od około 978 roku mężem Ody, córki margrabiego brandenburskiego, doprowadza w 984 roku do małżeństwa swojego syna Bolesława z córką margrabiego miśnieńskiego Rygdaga [niem. Rikdag II.]. To małżeństwo nie trwa jednak długo, bowiem jeszcze w tym samym roku książę Czech zdobywa zamek w Miśni. Sytuacja zmienia się po śmierci Rygdaga i powołaniu Ekkeharda I (ur. ok. 960, zm. 1002) na margrabiego Miśni w 985 roku. Wtedy to Mieszko i Bolesław zawierają trwały sojusz z Ekkehardem i jego bratem Guncelinem [niem. Gunzelin]. Po śmierci ojca w 992 roku Bolesław zostaje księciem Polski. Z kolei wiosną 1000 roku cesarz Otton III podczas zjazdu gnieźnieńskiego przekazuje mu insygnia władzy królewskiej. Nie była to wprawdzie formalna koronacja, gdyż zabrakło ceremonii kościelnego poświęcenia króla, jednak kronikarze od tej pory nazywają Bolesława I Chrobrego królem Polski.

Dwa lata później, w 1002 roku, Bolesław wznawia sojusz z Miśnią, wydając za mąż córkę Regelindę za Hermana I, najstarszego syna margrabiego miśnieńskiego Ekkeharda I. Regelinda jest dzieckiem z trzeciego małżeństwa Bolesława z Emnildą (ur. ok. 973, zm. ok. 1017), córką łużyckiego księcia Dobromira. Inna córka Dobromira jest żoną Guncelina, tym samym Bolesław jest „spowinowacony” i z Ekkehardem, i z Guncelinem. Kiedy w tym samym 1002 roku Ekkehard (po śmierci Ottona III ubiegający się o tron) zostaje zamordowany, władzę w Marchii Miśnieńskiej przejmuje tymczasowo Guncelin; Bolesław otrzymuje władzę nad wschodnią jej częścią[1]. Tymczasem władca Polski popada w długotrwały spór z następcą Ottona, królem Henrykiem II [niem. Heinrich II.], w którym z pomocą przychodzą mu saksońscy szlachcice. Kiedy w wyniku jednego z kolejnych konfliktów Bolesław opanowuje Czechy, Henryk żąda od niego złożenia mu hołdu lennego, na co Bolesław się nie zgadza. Ich spór kończy się dopiero po wyprawie Henryka na Poznań, zakończonej zawarciem pokoju w 1005 roku. W 1007 roku Bolesław ponownie poprowadził wyprawę wojenną przeciw Henrykowi, wtargnął na teren Łużyc i zajął zamek w Budziszynie (Bautzen), wcześniejszą rezydencję Guncelina.

Zatargi pomiędzy Guncelinem i synami Ekkeharda I, Hermanem I oraz Ekkehardem II, którzy po śmierci ojca pozostali z pustymi rękoma, zostają zakończone dopiero w 1009 roku. Podczas zjazdu w Merseburgu król Niemiec usuwa Guncelina i powołuje na margrabiego Miśni Hermana I, który sprawuje odtąd władzę w Marchii Miśnieńskiej wraz ze swoją małżonką, margrabianką Regelindą. Mediewista Knut Görich (ur. 1959) uważa, iż mianowanie Hermana margrabią wyraźnie dowodzi o zbliżeniu między Henrykiem II i Hermanem, który również w przyszłości okaże się wiernym pomocnikiem króla[2]. Herman przez całe swoje życie, zarówno w kwestiach politycznych i wojskowych będzie odpierał ataki swojego teścia Bolesława Chrobrego oraz jego syna Mieszka II Lamberta na marchie Miśnieńską i Łużycką. W konfliktach zbrojnych będzie kilkakrotnie zmuszony pośredniczyć między Henrykiem II (w 1014 roku koronowanym na cesarza) a Polską.

W pokoju zawartym w Budziszynie w 1018 roku, dzięki któremu Bolesław otrzymał Łużyce i Milsko (tereny położone obecnie w Górnych Łużycach), Herman występuje w roli negocjatora cesarza. Przypieczętowaniem pokoju jest czwarte małżeństwo Bolesława z siostrą Hermana Odą w tym samym roku, zawarte po niedawnej śmierci Emnildy. Ponieważ dwa lata wcześniej zmarła także Regelinda[3], ponowny związek małżeński Bolesława oznacza odnowę więzi Piastów z Miśnią. W 1024 roku legat Stolicy Apostolskiej koronuje Bolesława I Chrobrego na króla Polski. Ceremonia odbywa się zaledwie kilka miesięcy przed śmiercią Bolesława. W tym samym roku umiera Henryk II. Jego następca na tronie niemieckim, Konrad II (ur. ok. 990, zm. 1039), wdaje się w kolejny spór z Piastami, nie uznając koronacji Mieszka II Lamberta na króla Polski w 1025 roku. Ten z kolei od 1028 roku najeżdża na tereny Saksonii i Turyngii. W odwecie za to Konrad, który w 1027 roku zostaje koronowany na cesarza, dokonuje najazdów na Polskę, zaś w 1030/1031 roku, wspierany przez Hermana, odzyskuje Łużyce, wcześniej utracone przez Święte Cesarstwo Rzymskie.

 

[1] K. Görich, Eine Wende im Osten. Heinrich II. und Boleslaw Chrobry, [w:] Otto III. – Heinrich II. Eine Wende?, red. B. Schneidmüller, S. Weinfurter, Stuttgart 2000, s. 131.

[2] Tamże, s. 131 i nast.

[3] Tamże, s. 133 i nast.

 

 

Mediateka
  • Regelinda, ok. 1250

    Mistrz z Naumburga, fragment posągu Regelindy, fundatorki i margrabianki miśnieńskiej, około 1250 r., piaskowiec, Katedra św. Apostołów Piotra i Pawła, Naumburg nad Soławą