Alice Bota - nowa Niemka

Kiedy młody człowiek musi zmienić nie tylko miejsce zamieszkania, ale także kraj, język, otoczenie i bliskie mu środowisko, wszystko zaczyna tracić równowagę, i to na długo zanim jest on w ogóle w stanie odkryć perspektywy nowego życia. Wszyscy, którzy mają taką drogę za sobą, musieli w tym nowym miejscu, w nowym otoczeniu na obczyźnie, najpierw odnaleźć samych siebie, nierzadko nawet określić się na nowo, na długo zanim mogły się w nich obudzić myśli o własnej tożsamości i o własnym miejscu w nowym społeczeństwie. W tym procesie i na tej drodze byli oni wszyscy częstokroć osamotnieni. Samotność na obczyźnie oraz wymuszona wczesna samodzielność to główne sytuacje dotykające młodych imigrantów, to kształtująca - niekoniecznie negatywna - siła, która w określeniu nowego otoczenia, nowego świata powinna odgrywać centralną rolę.

Częstym towarzyszem nowego pokolenia imigrantów, tych którzy w latach 80 i 90 ubiegłego stulecia przybyli z Polski do Niemiec, jest jednak złość i rozczarowanie. Dzieje się tak choćby dlatego, że w procesie kształtowania się i umacniania nowej tożsamości wciąż na nowo pojawiają się zmuszające do konfrontacji pytania: czy są częścią tego kraju i czy ostatecznie ten kraj jest ich ojczyzną?

Alice Bota też tego doświadczyła: „Bodźcem do powstania tej książki[1] było uczucie, a tym uczuciem była złość. Na to, że żyje się w społeczeństwie, w którego świadomości nie istniejemy. Na to, że stanowimy część  przeobrażeń, których większość najchętniej by się wyparła. Oraz na to, czy powinniśmy nazywać ten kraj ‚nasze Niemcy’ czy raczej ‚wasze Niemcy’“.[2]

Konsekwencje tego uczucia są u wielu młodych Niemców z polskimi korzeniami czy też u młodych Polaków na stałe żyjących w Niemczech bardzo różne. W przypadku Alice Bota wykształciły się niejako modelowe atrybuty dla takich sytuacji, także w jej dostępnym szerokiemu gronu odbiorców zawodzie: Branie na siebie odpowiedzialności. Branie odpowiedzialności za poszukiwanie własnego miejsca w społeczeństwie i za kształtowanie własnego otoczenia w Niemczech. Branie odpowiedzialności za własny „nowy ląd“, który dzięki temu jest aktywnie kształtowany z własnym udziałem.

Przy czym u Alice Bota decydującym czynnikiem jest kontekst tego współkształtowania, na który składają się: dążenie do zdobywania wiedzy, bezkompromisowość w swych dociekaniach, siła do kontynuacji działań po porażkach, pewność siebie w konfrontacjach z odmiennymi poglądami oraz szczególna - występująca najwidoczniej tylko w świecie tych hybrydowych tożsamości i nabywana dzięki stałej obecności różnorodnych perspektyw - wrażliwość, która ostatecznie jest główną wygraną wynikającą z nabywanych przekonań.

W obliczu takiego współkształtowania nowej małej ojczyzny potwierdza się teza, że - po pierwsze - imigranci w Niemczech muszą znacznie bardziej się angażować w drodze ku samorealizacji niż "starzy" członkowie przyjmującego ich społeczeństwa. Po drugie, widać także wyraźnie, jak szybko zmienia się nasz kraj i jak wiele istnieje w nim postępowych dyskursów, które wszystkie razem można postrzegać jako oczywiste bogactwo naszego wspólnego społeczeństwa.

Jacek Barski, lipiec 2016 r.