Sztuka polskiego plakatu w Niemczech Zachodnich w okresie powojennym

Pośrednikiem w promocji polskiego plakatu w Niemczech Zachodnich były również towarzyszące wystawom artykuły prasowe i publikacje książkowe. Szczególnym zaangażowaniem wykazywał się Związek Niemieckich Grafików Użytkowych (Bund Deutscher Gebrauchsgraphiker), regularnie publikujący na łamach swojego wspomnianego powyżej czasopisma „Gebrauchsgraphik“ artykuły na temat sztuki polskiego plakatu. To samo dotyczy legendarnego miesięcznika „Polen“ warszawskiego Wydawnictwa Polonia; ukazywał się on w kilku krajach w Europie, także w dwóch odrębnych wydaniach w Niemczech Zachodnich i Wschodnich, ciesząc się popularnością wśród sporej rzeszy zachodnioniemieckich czytelników, już dzięki samej, orzeźwiającej szacie graficznej. (zdj. nr 18)

Do tego dochodziły różnorodne publikacje książkowe, jak na przykład album „Polnische Plakatkunst“ Józefa Mroszczaka, który ukazał się w języku niemieckim w 1962 roku, zawierał słowo wstępne Jana Lenicy oraz Jana Białostockiego i, prezentując prace ponad 40 plakacistów, roztaczał szeroką panoramę współczesnej sztuki polskiego plakatu.[14]

W końcówce lat sześćdziesiątych, „polska fala“ w Niemczech Zachodnich stopniowo słabła. Natomiast w grudniu 1970 roku w ramach nowej polityki wschodniej rządu Willy'ego Brandta podpisano Traktat Warszawski kładący podwaliny pod normalizację stosunków między Polską i Niemcami Zachodnimi i nawiązanie stosunków dyplomatycznych między nimi. Nowe warunki sprzyjały również kontaktom w zakresie kultury i przyczyniły się do powstania nowej, małej „polskiej fali“.

Polskie plakaty i polscy twórcy plakatów cieszyli się wciąż nieprzerwaną popularnością (bez względu na to, że w oczach niektórych krytyków ich jakość „przekroczyła już swój zenit“[15]), kontynuowano także proces wzmożonej muzealizacji. I tak jedną z pierwszych wystaw w nowo powstałym Deutsches Plakatmuseum (Niemieckie Muzeum Plakatu) w Essen była w 1971 roku ekspozycja zatytułowana „Vier polnische Plakatkünstler“ poświęcona czterem polskim plakacistom, a mianowicie Romanowi Cieślewiczowi, Janowi Lenicy, Józefowi Mroszczakowi i Henrykowi Tomaszewskiemu.[16] W 1984 roku monachijskie muzeum Die Neue Sammlung przygotowało z własnych zbiorów wielką retrospektywę pod tytułem „Polnische Plakate der Nachkriegszeit“ (Polski plakat okresu powojennego).[17]

W latach 70. i 80. XX w. pojawiły się nowe nazwiska i nowe języki wizualne; w tym czasie dużym zainteresowaniem w Niemczech Zachodnich cieszyły się przede wszystkim plakaty Franciszka Starowieyskiego (1930-2009). (zdj. nr 19-20)

Obecni byli ponadto niektórzy plakaciści, którzy pod koniec lat 50. i na początku lat 60. regularnie uczestniczyli w wystawach na terenie Niemiec Zachodnich - głównie Roman Cieślewicz[18] oraz Jan Lenica. To głównie Lenica pozostał ściśle związany z Niemcami Zachodnimi, gdzie w międzyczasie wyrobił sobie nazwisko nie tylko jako plakacista, lecz także jako twórca filmów animowanych, scenograf i ilustrator książek dla dzieci był też wielokrotnie wyróżniany, m.in. w 1965 został laureatem Państwowej Nagrody Filmowej (Bundesfilmpreis) a w 1980 roku otrzymał nagrodę miasta Essen za działalność w dziedzinie plakatu (Plakatpreis der Stadt Essen); uczestniczył także w realizacji serii plakatów „Olympia“ poświęconej Igrzyskom Olimpijskim w Monachium 1972 (zdj. nr 17); w 1979 roku został powołany na nowo powstałe stanowisko profesora w katedrze filmu animowanego na Kunsthochschule Kassel (Wyższa Szkoła Artystyczna w Kassel), był również projektantem znaczków pocztowych dla Deutsche Bundespost (Niemiecka Poczta Federalna), na przykład z okazji Międzynarodowego Roku Pokoju 1986, pozostawiając po sobie ślad również na polu zachodnioniemieckiej grafiki użytkowej. (zdj. nr 21)