Zbieracz, fizyk, przedsiębiorca: Tomasz Niewodniczański

Tomasz Niewodniczański
Tomasz Niewodniczański

Tomasz Niewodniczański urodził się 25.09.1933 w Wilnie jako najstarszy z trojga dzieci profesora fizyki Uniwersytetu im. Stefana Batorego Henryka Niewodniczańskiego (1900-1968) i Ireny z domu Prawocheńskiej, córki Romana Prawocheńskiego (1877-1965)  – profesora biologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z racji pracy naukowej ojca Tomasz spędzał dzieciństwo częściowo w latach 1937-1938 w Cambridge w Wielkiej Brytanii oraz w Poznaniu. Dziadek, inżynier Wiktor Niewodniczański (1872-1929), był dyrektorem pierwszej elektrowni w Wilnie. Do szkoły Tomasz Niewodniczański poszedł w Wilnie w dniu wybuchu wojny. Po zamknięciu placówki naukę kontynuował na kompletach. Rodzina opuściła Wilno w marcu 1945 r. i dotarła do Łodzi po siedmiodniowej podróży zatłoczonym pociągiem towarowym. Jeszcze w 1945 r. ojciec otrzymał profesurę we Wrocławiu. W 1946 r. rodzina przeniosła się do Krakowa, gdzie na Uniwersytecie Jagiellońskim Henryk Niewodniczański utworzył Instytut Fizyki Jądrowej. Przez pierwsze pięć lata rodzina mieszkają w jednym z instytutowych pokoi. Tomasz uczęszczał do Liceum Nowodworskiego w Krakowie. W latach szkolnych młody Tomasz rozwiną pasję taterniczą i zamiłowanie do nart, później też rozwiną zamiłowanie do teatru. Po maturze w 1950 r. rozpoczął studia fizyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, uwieńczone w 1955 r. magisterium z fizyki doświadczalnej. Jego młodszy brat Jerzy Niewodniczański (ur. 1936) również został fizykiem i renomowanym profesorem fizyki jądrowej Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1955-1957 Tomasz Niewodniczański pracował w Instytucie Badań Jądrowych PAN w Świerku pod Warszawą. Później był stypendystą w Instytucie Fizyki Politechniki Federalnej w Zurychu, gdzie pisał doktorat z fizyki jądrowej, na temat rozpraszania neutronów. Do 1963 r. pracował jako asystent naukowy w tymże instytucie. W Zurychu poznał swoja żonę – niemiecką studentkę architektury i przyszłą profesor Marie-Luisę Simon. Ślub odbywał się w Trewirze. Młoda para przeniosła się do Polski. W 1965 r. Tomasz Niewodniczański został kierownikiem Samodzielnego Laboratorium Budowy Akceleratora Liniowego w Instytucie Jądrowym w Świerku. Tymczasem żona Marie-Luise łączyła macierzyństwo z pracą lektorki i tłumaczki z niemieckiego na polski. W latach 60-tych urodzili się trzej synowie: Jan Niewodniczański (ur. 1965), Matthäus Niewodniczański (ur. 1963) i Roman Niewodniczański (ur. 1968). 

W roku 1970 pierwszy akcelerator cząstek został uruchomiony w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych CERN we Szwajcarii. Polsko-niemiecka rodzina Niewodniczański emigrowała do Niemiec. W latach 1970-1973 Tomasz Niewodniczański pracował w Instytucie Badań nad Ciężkimi Jonami w Heidelbergu i w Darmstadt. W 1973 r., to znaczy po 18 latach pracy naukowej i ogłoszeniu kilkudziesięciu publikacji naukowych, Tomasz Niewodniczański przeszedł do przemysłu. Przymiął ofertę teścia i zaczął pracę w rodzinnym browarze Bitburger Brauerei Th. Simon, którego początki sięgają roku 1817. Tomasz Niewodniczański rozpoczął karierę w przemyśle jako dyrektor personalny firmy liczącej 2000 pracowników. Był ceniony i lubiany. Prędko przylegał do niego przydomek „Doktor Niwo“. Szybko został dyrektorem finansowym browaru i jego akcjonariuszem. Odchodząc na emeryturę z końcem 1998 r. Tomasz Niewodniczański mógł się poszczycić 17-krotnym wzrostem produkcji i 8 % udziału browaru w całości niemieckiego rynku.