Lipiński, Hipolit
Lipiński, Hipolit, polski malarz, , członek „szkoły monachijskiej”. W Monachium przebywał od 1870 roku, a w roku akademickim 1871/1872 podjął studia na tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych (Akademie der Bildenden Künste). *14.08.1846 Nowy Targ, †27.06.1884 Kraków. Syn leśniczego Józefa Lipińskiego i jego żony Tekli z domu Kuhn. W latach 1859-1870 kształcił się w krakowskiej Szkole Rysunku i Malarstwa, po czym udał się do Monachium. Dnia 3.02.1871 roku rozpoczął studia w Klasie Sztuki Antycznej na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium; studiował pod kierunkiem ilustratora, malarza rodzajowego i pejzażysty Wilhelma von Dieza (1839-1907), malarza rodzajowego i pejzażysty Otto Seitza (1846-1912) oraz malarza historycznego Hermanna Anschütza (1802-1880). Pracownię w Monachium dzielił z malarzem Ludomirem Benedyktowiczem (1844-1926, członek „szkoły monachijskiej”). W 1872 roku powrócił do Krakowa. W latach 1874-1876 studiował ponownie w Szkole Rysunku i Malarstwa, tym razem kompozycję u Jana Matejki (1838-1893, członek „szkoły monachijskiej”). W 1876 roku poślubił Teodozję Stattlerównę; małżeństwo miało troje dzieci. W latach 1875-1884 prowadził lekcje rysunku i malarstwa na Wyższych Kursach dla Kobiet Adriana Baranieckiego (1828-1891); w 1884 roku jego uczennicą była Olga Boznańska (1865-1940, członkini „szkoły monachijskiej”). W 1879 roku należał do współzałożycieli Muzeum Narodowego w Krakowie, a w 1880 roku wchodził w skład Komitetu Organizacyjnego uroczystości związanych z wizytą austriackiego cesarza Franciszka Józefa I w Krakowie. – Wczesne kompozycje figuralne Lipińskiego są utrzymane w stylu realizmu „szkoły monachijskiej” i pokazują wpływ dawnego malarstwa holenderskiego („Portret dwóch staruszek”, ok. 1870, Muzeum Narodowe w Warszawie). Natomiast przedstawienia pojedynczych postaci na neutralnym tle („Wieśniarka spod Krakowa”; „Żydowski handlarz”, „Lirnik”, 1876) oraz miejskie i wiejskie sceny rodzajowe („Opowieść o powstaniu”, Dom Aukcyjny Agra Art, Warszawa) charakteryzują się naturalizmem. W tym czasie powstały także pejzaże wiejskie i miejskie („Kościół Norbertanek na Zwierzyńcu”, 1874/80, Muzeum Narodowe w Krakowie). Około 1881 roku Lipiński, pod wpływem malarstwa historycznego Jana Matejki, namalował serię wielkoformatowych obrazów przedstawiających wielofigurowe sceny z malowniczymi krajobrazami miejskimi i wiejskimi w tle („Cyganie z niedźwiedziem w góralskim miasteczku”; „Targ na Kleparzu w Krakowie”, Muzeum Narodowe w Warszawie; „Konik Zwierzyniecki”, „Procesja Bożego Ciała” (patrz zdjęcie tytułowe, oba obrazy znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie). Poza tym tworzył portrety i pejzaże w stylu późnego romantyzmu. Lipiński, wraz z jedenastoma artystami, m.in. Matejką, Juliuszem Kossakiem i Henrykiem Rodakowskim, przyczynił się do stworzenia albumu z okazji ślubu arcyksięcia Rudolfa, sporządzając akwarelę przedstawiającą scenę z pobytu cesarza Franciszka Józefa I w Galicji w 1880 roku („Cesarz w Sukiennicach wśród ludu krakowskiego”, 1881, Muzeum Narodowe w Krakowie). Jego prace znajdują się w Muzeach Narodowych w Warszawie, Krakowie, Kielcach, Poznaniu i Wrocławiu, a także w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu, w Muzeum Historycznym i Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Lubelskim oraz w Galerii Narodowej we Lwowie i w Kunsthistorisches Museum we Wiedniu.
