Menu toggle
Navigation

Pracownie polskich malarzy w Monachium około 1890 roku

Carl Teufel, Pracownia Alfreda Wierusza-Kowalskiego, Monachium 1889, fotografia czarno-biała, odbitka z negatywu szklanego, 18 x 24 cm, Archiwum Fotografii w Marburgu (Bildarchiv Foto Marburg), zdjęcie nr: 121.688, rok digitalizacji: 2013.

Mediathek Sorted

Mediateka
Carl Teufel, Pracownia Alfreda Wierusza-Kowalskiego, Monachium 1889, fotografia czarno-biała, odbitka z negatywu szklanego, 18 x 24 cm, Archiwum Fotografii w Marburgu (Bildarchiv Foto Marburg), zdjęcie nr: 121.688, rok digitalizacji: 2013.
Carl Teufel, Pracownia Alfreda Wierusza-Kowalskiego, Monachium 1889, fotografia czarno-biała, odbitka z negatywu szklanego, 18 x 24 cm, Archiwum Fotografii w Marburgu (Bildarchiv Foto Marburg), zdjęcie nr: 121.688, rok digitalizacji: 2013.

Obraz sprawia wrażenie studium przygotowawczego, jednak stojące na gzymsie rysunki oraz małe i nieco większe obrazy świadczą o tym, że artysta był już wtedy doświadczonym malarzem. Niewykluczone, że został on polecony fotografowi przez Brandta lub kogoś innego z polskiej kolonii, ponieważ jego nazwisko nie figuruje w żadnej z ksiąg adresowych miasta Monachium. Pomieszczenie jest jakby improwizowane, można zatem przypuszczać, że za zasłoną zawieszoną na bambusowej tyczce artysta miał swoje miejsce do spania. Mimo to, było ono jednak na tyle ciekawe, że zainteresowało fotografa. Artysta, idąc za przykładem Brandta, zebrał tyle eksponatów, w tym siodeł i uzd, czapek mundurowych, pistoletów i szabli, poroży i tarczę strzelecką, że tylko z trudem udało mu się je pomieścić w tak małym pomieszczeniu, w którym nie tylko pracował, lecz także mieszkał, o czym świadczą zdjęcia rodzinne stojące na półce i na stole. W dorocznej Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Pałacu Kryształowym Pułaski uczestniczył tylko raz, a mianowicie w 1893 roku, kiedy to zaprezentował dwa portrety jeździeckie: „Oberstlieutenant Baron v. R.“ (Podpułkownik baron v. R.) oraz „Dowódca von F.“. W katalogu figuruje pod adresem Heßstraße 37 w dzielnicy Maxvorstadt.[120] W 1895 roku wyjechał do Berlina, by w pracowni Kossaka uczestniczyć w realizacji historycznej panoramy, choć niejednokrotnie wracał do Monachium, za każdym razem odwiedzając Brandta.

Wszyscy polscy artyści, z wyjątkiem Pułaskiego, których Teufel fotografował w ich pracowniach od 1889 roku, mieszkali w Monachium od wielu lat a nawet od dekad. Brandt, Wierusz-Kowalski, Kozakiewicz, Streitt, Rosen, Czachórski i Ejsmond byli tam już w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, z kolei Suchodolski, Buchbinder i Jasiński przybyli do Monachium w latach od 1880 do 1885. W opinii publicznej stanowili oni niejako główny trzon polskiej kolonii artystycznej, która była wielokrotnie wymieniana - w zmieniających się składach i uzupełniana o kolejnych malarzy - we współczesnych publikacjach. Adolf Rosenberg w swojej rozprawie na temat rozwoju „szkoły monachijskiej“, która ukazała się w 1887 roku, wyraźnie wspomniał o istnieniu „kolonii polskiej“, wymieniając jej najważniejszych członków: Brandta, Wierusza-Kowalskiego, Czachórskiego i Kozakiewicza, a także zmarłego Maksymiliana Gierymskiego (1846-1874)[121], mieszkającego już wtedy w Nowym Jorku Jana Chełmińskiego (1851-1925)[122] oraz Fałata i Szernera, którzy w tym czasie pracowali już w Berlinie.[123]

Z kolei Friedrich Pecht w wydanej w 1888 roku „Geschichte der Münchener Kunst im neunzehnten Jahrhundert" (Historia sztuki monachijskiej w XIX wieku) wymienia z uznaniem Brandta, Wierusza-Kowalskiego, Kozakiewicza, Czachórskiego, Suchodolskiego, Buchbindera, poza tym także Gierymskiego oraz mieszkających w Monachium malarzy Ludwika Kurellę i Włodzimierza Łosia (znanego jako Waldemar Los, 1849-1888) [124], Chełmińskiego i Świeszewskiego, który w 1876 roku brał udział w przygotowaniu „Albumu malarzy polskich" (patrz PDF) i w Monachium pozostał aż do swej śmierci w 1895 roku.

W listopadzie 1887 roku w monachijskim czasopiśmie Kunst für alle, pod tytułem „Die Polen in München“ (Polacy w Monachium), ukazała się ilustracja przedstawiająca paletę malarską, na której, malując typowe dla siebie motywy, uwiecznili się Brandt, Wierusz-Kowalski, Rosen, Buchbinder, Ejsmond, Szerner, Fałat oraz Bohdan Kleczyński (1851/52-1920)[125], który działał w Monachium do 1888 roku.[126] Inną paletę opublikowało warszawskie czasopismo Tygodnik Illustrowany w 1890 roku. Ukazała się ona pod tytułem „Paleta malarzy monachijskich“ (zdj. nr 23) i zawierała motywy charakterystyczne dla Brandta, Wierusza-Kowalskiego, Rosena, Streitta, Kozakiewicza, Czachórskiego, Buchbindera, Ejsmonda oraz Szernera, Aleksandra Gierymskiego a także mieszkających w Monachium malarzy Wacława Szymanowskiego (1859-1930), Józefa Wodzińskiego (1859-1918) i Michała Gorstkina Wywiórskiego (1861-1926).[127]

 

[120] Illustrirter Katalog der Münchener Jahresausstellung von Kunstwerken aller Nationen im kgl. Glaspalaste 1893, katalog wystawy, Monachium 1893, s. 64.

[121] Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/gierymski-maksymilian

[122] Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/chelminski-jan

[123] Rosenberg, 1887 (patrz: Literatura przedmiotu), s. 46-48.

[124] Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/los-wlodzimierz

[125] Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/kleczynski-bohdan

[126] Patrz wystawa online „Artyści polscy w Monachium w latach 1828-1914“ na tymże portalu, zdj. nr 15. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/artysci-polscy-w-monachium-w-latach-1828-1914

[127] Por.: Jednodniówka, 2008, s. XVII.