Menu toggle
Navigation

Pracownie polskich malarzy w Monachium około 1890 roku

Carl Teufel, Pracownia Alfreda Wierusza-Kowalskiego, Monachium 1889, fotografia czarno-biała, odbitka z negatywu szklanego, 18 x 24 cm, Archiwum Fotografii w Marburgu (Bildarchiv Foto Marburg), zdjęcie nr: 121.688, rok digitalizacji: 2013.

Mediathek Sorted

Mediateka
Carl Teufel, Pracownia Alfreda Wierusza-Kowalskiego, Monachium 1889, fotografia czarno-biała, odbitka z negatywu szklanego, 18 x 24 cm, Archiwum Fotografii w Marburgu (Bildarchiv Foto Marburg), zdjęcie nr: 121.688, rok digitalizacji: 2013.
Carl Teufel, Pracownia Alfreda Wierusza-Kowalskiego, Monachium 1889, fotografia czarno-biała, odbitka z negatywu szklanego, 18 x 24 cm, Archiwum Fotografii w Marburgu (Bildarchiv Foto Marburg), zdjęcie nr: 121.688, rok digitalizacji: 2013.

Około 1891 roku, w ramach stałej wystawy w Nowej Pinakotece można było zobaczyć obrazy Brandta, Wierusza-Kowalskiego i Aleksandra Gierymskiego, z czego członkowie polskiej kolonii artystycznej byli bardzo dumni, tym bardziej, że Brandt sygnował swoje obrazy z dopiskiem „z Warszawy“ i zamiast „München“ dodawał polską nazwę „Monachium“.[128] W kolekcji księcia regenta Luitpolda znajdowały się po jego śmierci w 1912 roku obrazy Brandta, Wierusza-Kowalskiego, Czachórskiego, Chełmińskiego, Stanisława Grocholskiego (1860-1932)[129] oraz Wywiórskiego.[130] W czasie, gdy Teufel wykonywał większość fotografii pracowni, czyli w latach 1889-1890, wielu polskich artystów już od dawna nie było w Monachium lub właśnie w tym czasie opuściło miasto, jak na przykład Apoloniusz Kędzierski (1861-1939)[131], który po czterech latach studiów w 1889 roku powrócił do Warszawy, czy też Ludwik de Laveaux (1868-1894)[132], który w 1890 roku przeniósł się do Paryża; pozostali, albo byli studentami pierwszych semestrów studiów na Akademii Sztuk Pięknych, jak Władysław Pochwalski (1860-1924)[133] czy Józef Puacz (1863-1927)[134], albo przybyli do bawarskiej stolicy znacznie później.

Sądząc po wyborze polskich artystów fotografowanych przez Teufla, listę ich nazwisk fotograf otrzymał od osób skupionych wokół Brandta i Wierusza-Kowalskiego. Gdyby jednak wziąć pod uwagę tylko te artystki i tych artystów, którzy bez wątpliwości byli w Monachium bardzo uznawani, lista mogłaby być o wiele dłuższa: Szerner, malarz znany z doskonałych przedstawień koni, który studiował w Monachium od 1865 roku i przed długi okres był asystentem Brandta, pozostał w Monachium aż do śmierci w 1915 roku. Jego pracownia mieściła się na trzecim piętrze domu przy ulicy Schwanthalerstraße 19, tuż nad pracownią Brandta, a prywatnie mieszkał niedaleko Wierusza-Kowslakiego, przy ulicy Goethestraße 29.[135] Olga Boznańska, niezwykle utalentowana i bardzo doświadczona autorka portretów i kompozycji figuralnych, która od 1886 roku brała lekcje u prywatnych nauczycieli w Monachium i od 1888 roku uczestniczyła w wystawach w Pałacu Kryształowym, w następnym roku otworzyła swoje własne atelier, które z powodzeniem prowadziła do wyjazdu do Paryża w 1898 roku.[136] Aleksander Gierymski studiujący w Monachium od 1868 do 1872 roku, przebywał tu ponownie w latach 1888-1890, malując między innymi słynne nocne widoki Monachium. W 1890 roku Nowa Pinakoteka zakupiła jego „Plac Wittelsbachów“, dzieło wcześniej nagrodzone medalem na dorocznej Międzynarodowej Wystawie w Pałacu Kryształowym.[137] Jego pracownia znajdowała się przy ulicy Amalienstraße 49 w dzielnicy Maxvorstadt, mieszkanie prywatne - przy ulicy Adalbertstraße 27.[138] W 1890 roku przybyła do Monachium autorka kompozycji figuralnych i scen salonowych Otolia Kraszewska (1859-1945)[139], która wcześniej studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Sankt Petersburgu. Malarka zamieszkała przy ulicy Sophienstraße 5 w dzielnicy Maxvorstadt, od 1892 roku brała udział w wystawach w Pałacu Kryształowym i do końca życia pozostała w stolicy Bawarii.

W tym czasie artystą o ugruntowanej pozycji w Monachium był także pejzażysta Roman Kochanowski (1856-1945)[140], który po studiach w Krakowie i Wiedniu przybył do Monachium w 1881 roku, gdzie mieszkał i pracował aż do śmierci. W 1890 roku i w latach następnych Monachijskie Towarzystwo Sztuk Pięknych nabyło od niego w sumie dziesięć obrazów, które co roku były rozlosowywane wśród jego członków. Kochanowski mieszkał przy ulicy Landwehrstraße pod numerem 29.[141] Szymanowski studiował w Monachium od 1880 roku, Grocholski od 1881 roku; w latach między rokiem 1891 a rokiem 1893 obaj założyli prywatną szkołę w Monachium, której siedziba mieściła się w monachijskiej dzielnicy Pasing, gdzie do 1901 roku studiowało wielu polskich artystów. Kurella, student monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1861-1867, przyjaźnił się z Brandtem, braćmi Gierymskimi, Józefem Chełmońskim (1849-1914)[142] i Czachórskim oraz był jednym z najbardziej aktywnych członków polskiej kolonii artystycznej. Malował sceny rodzajowe z życia wsi i małych miasteczek w Polsce oraz sceny religijne; mieszkał przy ulicy Schwanthalerstraße 36[143] i tworzył w Monachium do 1897 roku. Wywiórski studiował w Monachium w latach 1883-1887, ale pobierał także prywatne lekcje w pracowniach Brandta i Wierusza-Kowalskiego i początkowo wzorował się na ich motywach. Podróżował po całej Europie a w 1889 roku wraz z Wojciechem Kossakiem udał się do Egiptu, aby przygotować się do prac nad panoramą „Bitwy pod Piramidami“. W Monachium mieszkał przy ulicy Theresienstraße w domu pod numerem 148.[144] W 1894 roku wyjechał do Berlina, gdzie pracował w atelier Kossaka. Rok później podążył za nim Pułaski.

 

[128] Ptaszyńska, 2008, s. XII.

[129] Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/grocholski-stanislaw

[130] Ptaszyńska, 2008, s. XIII.

[131] Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/kedzierski-apoloniusz

[132] Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/laveaux-ludwik-de

[133] Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/pochwalski-wladyslaw

[134] Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/puacz-jozef

[135] Księga adresowa miasta Monachium, Rok 1890, część I, s. 361.

[136] Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/boznanska-olga; wystawa online „Olga Boznańska“ na tymże portalu. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/atlas-der-erinnerungsorte/olga-boznanska

[137] Por.: Wystawa online „Aleksander Gierymski“ na tymże portalu, zdjęcie 11. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/atlas-der-erinnerungsorte/aleksander-gierymski

[138] Księga adresowa miasta Monachium, Rok 1890, część I, s. 102. Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/gierymski-aleksander

[139] Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/kraszewska-otolia

[140] Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/kochanowski-roman

[141] Księga adresowa miasta Monachium, Rok 1890, część I, s. 179.

[142] Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/chelmonski-jozef

[143] Księga adresowa miasta Monachium, Rok 1890, część I, s. 193.

[144] Księga adresowa miasta Monachium, Rok 1893, część I, s. 131 (Gorstkin Wywiorski).