Olga Boznańska

Jednym z wczesnych przedstawień dzieci i rzadkim motywem rodzajowym obrazów artystki, są przedstawione na tej samej wystawie TPSP „Kwiaciarki“ Boznańskiej (1889, zdj. nr 5), obraz, który stojącym przed oknem stołem, miejskim krajobrazem za oknem, podobną konstrukcją ściany i uciętym od góry oknem przywołuje na myśl koncepcję obrazu Maneta „Intérieur à Arcachon“ (1871, Clark Art Institute w Williamstown, MA). Inspiracją do tego obrazu równie dobrze mogło być wiele innych współczesnych obrazów, chociażby te, które przedstawiają siedzące przy oknie „Szwaczki“, między innymi Fritza von Uhdego (1883, Kunsthalle w Karlsruhe) czy też fińskiego malarza Alberta Edelfelta (1854-1905), którego ten sam motyw można zobaczyć na Międzynarodowej Wystawie 1888 w Monachium.[17] Z kolei „Japonka“ Boznańskiej z tego samego roku (1889, zdj. nr 6), wzoruje się na „Dziewczynce w bieli“ Whistlera, na co wskazuje biała suknia i charakterystyczny wachlarz. Do kolorystycznych, opartych na tak zwanej „symfonii kolorów“ rozwiązań Whistlera, wprawdzie bardzo ograniczonych, ale charakteryzujących się szeroką skalą odcieni od czerni przez szarość do bieli, które widać na portrecie matki artysty „Aranżacja w szarości i czerni nr 1“ („Arrangement in Grey and Black No. 1“, 1872, Musée d'Orsay w Paryżu), nawiązuje jeszcze bardziej jej obraz „Ze spaceru“ (1889, zdj. nr 7). Pojawiają się na nim margerytki, zapożyczone przez Boznańską zapewne z obrazu Whistlera „Harmonia w szarości i zieleni“, będącym portretem „Miss Cicely Alexander“ („Harmony in Grey and Green: Miss Cicely Alexander“, 1872/74, Tate w Londynie), oraz trzymany na kolanach parasol z obrazu Maneta „W konserwatorium“ („Dans la Serre“, 1879, Alte Nationalgalerie w Berlinie). Obraz Boznańskiej zostanie jeszcze w tym samym roku pokazany w warszawskim Salonie Aleksandra Krywulta i chłodno przyjęty przez krytykę.

W latach od 1890 do 1892 Boznańska maluje w Monachium i Krakowie głównie portrety kobiet i dzieci. Reprezentatywny, wielkoformatowy portret Zofii Federowiczowej (1890, zdj. nr 8), córki krakowskiego radnego oraz żony kupca i Polityka Jana Kantego Federowicza (1858-1924), jest dowodem talentu Boznańskiej-portrecistki, która nie lęka się niekonwencjonalnych póz i tła oraz potrafi zręcznie udrapować wkomponowaną w obraz suknię. Ścianę pracowni w tle, na której wiszą lub są przypięte obrazy, reprodukcje i ewentualnie barwne japońskie drzeworyty, podobnie jak pozę, w jakiej siedzi modelka porównywano z portretem Emila Zoli Maneta (1868, Musée d'Orsay w Paryżu).[18] Ściany w pracowniach Boznańskiej, na tym obrazie przypuszczalnie tej w Krakowie, ale także w tych monachijskich przy Theresien­straße a od 1894 przy Georgenstraße w dzielnicy Schwabing, są rzeczywiście przepełnione luźno porozwieszanymi rysunkami, reprodukcjami, zdjęciami i mapami, jak tego dowodzi fotografia z ok. 1892-1894.[19] Na obrazie jak i na późniejszym zdjęciu pracowni rozpoznać można reprodukcję portretu infantki Diego Velázqueza, należy przypuszczać, że jest nim obraz „Infantka Małgorzata w różowej sukience“ (1653/54, Kunsthistorisches Museum we Wiedniu). Cykl portretów infantek Boznańska mogła widzieć w Kunsthistorisches Museum we Wiedniu już jako szesnastolatka podczas rodzinnej podróży na Światową Wystawę 1881 roku. Z relacji jej dwóch przyjaciółek z czasów edukacji w krakowskiej szkole Baranieckiego, Ireny Serdy (‑Zbigniewiczowej, 1863-1954) i Joanny Seiffman (‑Getterowej), która w latach 1895-1898 studiuje w Monachium, a także z wypowiedzi Czajkowskiego wynika, że Boznańska była nadzwyczaj zainteresowana Velázquezem, na co w przyszłości zwrócą uwagę również polscy krytycy analizujący jej portrety.[20]