Menu toggle
Navigation

Peenemünde: Polacy i cudowna broń Hitlera – rakieta V-2

Rakieta V-2 na wyrzutni w Peenemünde

Mediathek Sorted

Mediateka
  • 1. Inż. Antoni Kocjan -  Inż. Antoni Kocjan, szef wywiadu lotniczego Armii Krajowej.
  • 2. Rakieta V-2 na wyrzutni w Peenemünde - Rakieta V-2 na wyrzutni w Peenemünde.
  • 3. Rakieta V-2 podczas transportu - Rakieta V-2 podczas transportu, Peenemünde, czerwiec 1942 rok.
  • 4. Przygotowania do (nieudanego) startu rakiety  - Rakieta V-2 podczas transportu, Peenemünde, czerwiec 1943 rok.
  • 5. Wernher von Braun (w środku, w cywilnym ubraniu), konstruktor rakiet - Wernher von Braun, w otoczeniu wojskowych. Pierwszy z lewej Dr. Walter Dornberger, bliski współpracownik von Brauna, współtwórca rakiety V-2.
  • 6. Robotnicy przymusowi podczas rąbania drewna - Robotnicy przymusowi podczas rąbania drewna. Peenemünde, styczeń 1940 rok.
  • 7. Robotnicy przymusowi podczas pracy - Robotnicy przymusowi podczas pracy. Peenemünde, styczeń 1940 rok.
  • 8. Robotnicy przy sortowaniu drewna - Robotnicy przy sortowaniu drewna. Peenemünde.
  • 9. Sowieccy robotnicy przymusowi  - Sowieccy robotnicy przymusowi. Peenemünde.
  • 10. Niemieccy wojskowi doglądają robotników przymusowych  - Niemieccy wojskowi doglądają robotników przymusowych.
  • 11. Zachowane fragmenty rakiety V-2 w Parku Historycznym w Bliźnie  - Zachowane fragmenty rakiety V-2 w Parku Historycznym w Bliźnie.
  • 12. Zdjęcie rozpoznawcze ośrodka w Peenemünde - Zdjęcie rozpoznawcze ośrodka w Peenemünde wykonane 23 czerwca 1943 roku przez samolot wywiadowczy Royal Air Force.
  • 13. Wernher von Braun w swoim gabinecie w 1964 r. - Wernher von Braun w swoim gabinecie w Centrum Lotów Kosmicznych w Stanach Zjednoczonych, maj 1964 rok.
  • 14. Wernher von Braun przy rakiecie Saturn V  - Wernher von Braun przy rakiecie Saturn V, która wyniosła Nilsa Armstronga na Księżyc. Centrum Lotów Kosmicznych w Alabamie. Prawdopodobnie 1969 rok.
  • 15. Wernher von Braun i Walt Disney - Wspólnie z Waltem Disneyem Wernher von Braun nakręcił w latach 50-tych trzy filmy edukacyjne o podboju kosmosu.
  • 16. Prezydent J.F. Kennedy i Wernher von Braun  - Prezydent Stanów Zjednoczonych J.F. Kennedy podczas rozmowy z Wernherem von Braunem, maj 1963 rok.
  • 17. Karlshagen po zbombardowaniu - Osiedle mieszkalne w Karlshagen niedaleko Peenemünde po zbombardowaniu przez Brytyjczyków. Mieszkali tu naukowcy, pracujący przy testowaniu rakiet.
  • 18. Replika rakiety V-2  - Replika rakiety V-2 w Peenemünde. Oryginał broni znajduje się w Fort Bliss w Teksasie, dokąd po wojnie trafił jej twórca Wernher von Braun.
  • 19. Budynek Muzeum Historyczno-Technicznego w Peenemünde - Teren dawnego ośrodka badawczo-konstrukcyjnego i elektrownii w Peenemünde. Obecnie mieści się tutaj Muzeum Historyczno-Techniczne.
  • 20. Ubrania i przedmioty należące do robotników przymusowych w Peenemünde  - Ubrania i przedmioty należące do robotników przymusowych w Peenemünde.
  • 21. Wystawa w Peenemünde - Fragment wystawy poświęconej broni V-2 w Muzeum Historyczno-Technicznym w Peenemünde.
  •  22. Oryginalne tablice ostrzegawcze  - Oryginalne tablice ostrzegawcze z czasów działalności ośrodka badawczo-konstrukcyjnego na wyspie Uznam.
  • 23. Muzeum Historyczno-Techniczne w Peenemünde - Budynek Muzeum Historyczno-Technicznego w Peenemünde.
  • Peenemünde und die Polen - Hörspiel von "COSMO Radio po polsku" auf Deutsch - In Zusammenarbeit mit "COSMO Radio po polsku" präsentieren wir Hörspiele zu ausgewählten Themen unseres Portals.

    Peenemünde und die Polen - Hörspiel von "COSMO Radio po polsku" auf Deutsch

    In Zusammenarbeit mit "COSMO Radio po polsku" präsentieren wir Hörspiele zu ausgewählten Themen unseres Portals.
Rakieta V-2 na wyrzutni w Peenemünde
Rakieta V-2 na wyrzutni w Peenemünde

Praca robotników przymusowych odbywała się w atmosferze ciągłej kontroli i strachu przed grożącymi za nawet najmniejsze przewinienie surowymi karami. Mimo to, od czasu do czasu, dochodziło do prób opóźniania pracy ośrodka przez polskich robotników. Wśród Polaków i Holendrów zawiązała się też niewielka grupa oporu. Jej spotkania odbywały się u austriackiego katolickiego księdza dr. Karla Lamperta, a także holenderskiego komunisty Johannesa ter Morsche, mieszkającego ze swoją niemiecką żoną w niedalekim Zinnowitz. Obaj przekazywali robotnikom aktualne informacje na temat działań na froncie, pozyskiwane poprzez słuchanie zakazanych programów radiowych. Grupa została jednak zdenuncjowana, a jej członkowie oskarżeni w październiku 1943 roku o zdradę stanu. Więlu z nich skazano na karę śmierci.[4]

Działalność ośrodka w Peenemünde utrzymywana była w największej tajemnicy. Na wyspie obowiązywało kilka pierścieni bezpieczeństwa, dlatego niełatwo było wywieźć stąd jakiekolwiek informacje. Sekretu nie udało się jednak długo utrzymać. Już 19 września 1939 roku brytyjski attaché morski w Oslo otrzymał od anonimowego nadawcy propozycję przekazania cennych wiadomości na temat tajnych projektów zbrojeniowych Trzeciej Rzeszy. By otrzymać szczegóły należało wyznaczonego dnia zmienić nieco zapowiedź wieczornych wiadomości radiowych nadawanych przez BBC w języku niemieckim. Po nadaniu ustalonego sygnału do attaché rzeczywiście dotarł szczegółowy dokument, nazywany odtąd Raportem z Oslo. Zawierał on informacje na temat budowy rakiet, urządzeń rakietowych, systemów radiowych i pomiarów odległości prowadzonych przez Niemców. Po raz pierwszy padła w nim także nazwa Peenemünde.

Mimo niezwykle obszernego zestawienia, raport uznano za niemiecką pułapkę. Brytyjscy eksperci stwierdzili, że jeden człowiek nie może mieć tak szerokiej wiedzy na temat tajnej broni. Nad Uznam wysłano wprawdzie samoloty zwiadowcze, jednak nie odnalazły one doskonale zamaskowanego ośrodka, a technika wykonywania zdjęć lotniczych była wówczas jeszcze bardzo niedoskonała. Brytyjczycy zbagatelizowali więc dokument, który pozostaje do dziś jedną z największych zagadek historii wywiadu. Mimo usilnych wysiłków nie udało się nigdy ustalić, kto był jego autorem.

W następnych latach do brytyjskiego wywiadu docierały jednak od czasu do czasu informacje o nowych rodzajach broni testowanych przez nazistów. Szczególnie przysłużył się do tego wywiad Armii Krajowej, którego agenci sprawdzali wszelkie pogłoski o niezwykłej „Wunderwaffe“ Hitlera. Na przełomie 1942 i 1943 roku do inż. Antoniego Kocjana, szefa wywiadu lotniczego AK, trafia informacja od Polaka wywiezionego na roboty do Królewca, gdzie znajdował się ośrodek szkolenia obsługi wyrzutni rakietowych. Mówi on o niemieckich próbach z nową bronią, prowadzonych na wyspie w okolicach Szczecina. Zdaniem informatora, broń ta ma być użyta do zniszczenia Londynu. Raport o Peenemünde zostaje natychmiast przekazany Brytyjczykom, ci zaś ponownie wysyłają samolot zwiadowczy nad Uznam, który tym razem potwierdza informacje o istnieniu tajnego ośrodka. Ważnych szczegółów dostarcza też inż. Jan Szreder, pseudonim „Furman“, wysłany na wyspę Uznam w 1943 roku przez wywiad AK w charakterze dobrowolnego robotnika. Zatrudnia się on w Świnoujściu za pośrednictwem niemieckiego Urzędu Zatrudnienia jako woźnica i dostarcza żywność dla ośrodka wojskowego. Dotarcie do samego Peenemünde jest dla cywila niemożliwe ze względu na liczne posterunki kontrolne i zasieki. „Furman“ uzyskuje jednak informacje o istnieniu obozów koncentracyjnych, jenieckich i pracy przymusowej, gdzie przebywają tysiące cudzoziemców. Słyszy także, jak Niemcy rozmawiają o wyrzucaniu ze specjalnych wyrzutni „torped powietrznych“, przypominających małe samoloty.[5]

 

[4] „Der Betrieb... kann mit Häftlingen durchgeführt werden. Zwangsarbeit für die Kriegsrakette“, Peenemünder Hefte 3, Historisch-Technisches Museum Peenemünde GmbH, 2009, s. 48

[5] Michał Wojewódzki, Akcja V-1, V-2, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1970, s. 24