Mariaże między polskimi i niemieckimi rodami dynastycznymi, Piastowie: Adelajda – przed 1118 rokiem

Klasztor w Reichenbachu nad rzeką Regen, bazylika romańska z dwiema wieżami i korpusem nawowym, utrzymana w tradycji szkoły budowlanej w Hirsau, początek budowy w 1118 roku. Prezbiterium z roku 1300, gotyckie hełmy wieżowe, barokowa fasada, budowa barokowego budynku klasztornego rozpoczęta w 1700 roku, Reichenbach (powiat ziemski Cham, Bawaria)
Klasztor w Reichenbach, bazylika romańska utrzymana w tradycji szkoły budowlanej w Hirsau, początek budowy w 1118 r. Prezbiterium z roku 1300, gotyckie hełmy wieżowe, budowa barokowego budynku klasztornego rozpoczęta w 1700 r. (powiat Cham, Bawaria).

Przed rokiem 1118 Adelajda (ur.1090/1091, zm. 1127), córka Władysława I Hermana (ur. 1044, zm. 1102), księcia Polski, poślubia Dypolda III z Vohburga [niem. Diepold von Vohburg] (ur. 1075, zm. 1146), margrabiego Nordgau oraz Nabburga, Vohburga i Cham.

Adelajda jest najmłodszą z trzech córek z zawartego w 1088 roku trzeciego małżeństwa Władysława I Hermana z Judytą Marią Szwabską [niem. Judith von Ungarn] (ur. między 1047 a 1054, zm. po 1105). Jej matka jest wdową po królu Węgier Salomonie (ur. 1053, zm. 1087) oraz córką króla Niemiec i cesarza rzymskiego narodu niemieckiego Henryka III Salickiego [niem. Heinrich III.] (ur. 1016/1017, zm. 1056) i jego drugiej żony Agnieszki z Poitou (ur. ok. 1025, zm. 1077). Jej dwaj przyrodni bracia to Zbigniew i Bolesław III Krzywousty – synowie Władysława I Hermana z dwu pierwszych małżeństw władcy i jednocześnie jego następcy. Ponadto Adelajda jest prawnuczką króla Polski Mieszka II Lamberta, z jego zawartego w 1013 roku małżeństwa z Rychezą Lotaryńską [niem. Richeza von Lothringen] (ur. ok. 996, zm. 1063), „królową Polski nad Renem”, a tym samym pozostaje spokrewniona z rodem cesarskim Ottonów.

Ojciec Adelajdy, Władysław I Herman, jako książę Polski przejmuje władzę od brata Bolesława II Śmiałego, zmuszonym do ucieczki na Węgry po wybuchu zbrojnego buntu, tracąc godność królewską. Po śmierci Władysława w 1102 roku Polska zostaje podzielona między jego dwóch synów – starszego Zbigniewa z pierwszego małżeństwa z Polką [prawdopodobnie Przecławą z rodu Prawdziwców – przyp. tłum.] i młodszego Bolesława III (ur. 1086, zm. 1138) z małżeństwa z Judytą Przemyślidką. Z trzeciego małżeństwa Władysława I Hermana, zawartego w 1086 roku z Judytą Marią Szwabską, pochodziły trzy córki: najstarsza była żoną rosyjskiego księcia; Agnieszka została opatką arystokratycznych, żeńskich klasztorów w Gandersheim i Kwedlinburgu [niem. Quedlinburg]; Adelajda urodziła się w 1090 bądź 1091 roku. W 1107/1108 roku przyrodni brat Adelajdy, Bolesław III, wypędza swojego starszego brata Zbigniewa z kraju i przyczyniwszy się do jego śmierci w 1112/1113 roku staje się jedynym władcą Polski. W 1115 roku Bolesław poślubia córkę niemieckiego hrabiego Salomeę z Bergu [niem. Salome von Berg] i w następnych latach prowadzi ekspansywną politykę małżeńską, wydając dziewięcioro z czternaściorga swoich dzieci za osoby z europejskich rodów książęcych, których terytoria sąsiadują z Polską. W 1118 roku wydaje przyrodnią siostrę Adelajdę za Dypolda III z Vohburga, brata swojej teściowej Adelajdy z Mochentalu [niem. Adelheid von Mochental], która po jego zawarciu zostaje margrabiną bawarskiej marchii Nordgau oraz Nabburga, Vohburga i Cham. 

Od śmierci ojca Dypolda II z Vohburga, margrabiego Nordgau oraz Giengen, który zginął na polu bitwy pod Mellrichstadt w 1078 roku, Dypold III jest wychowywany przez matkę Ludgardę z Zähringen [niem. Liutgard von Zähringen] (ur. ok. 1047, zm. 1119), córkę księcia Karyntii i margrabiego Werony; po osiągnięciu pełnoletności w 1093 roku Dypold III zostaje margrabią bawarskiego Nordgau – terytorium nazywanym tak od czasów panowania Karola Wielkiego [niem. Karl der Große] (później przemianowanym na Górny Palatynat), leżącym na północ Dunaju, między Neuburgiem nad Dunajem i Ratyzboną [niem. Regensburg], na obszarze przygranicznym z Czechami, które zarówno ojciec jak i syn sukcesywnie powiększają aż po Ziemię Chebską [niem. Egerland]. W 1099 roku Dypold przejmuje sukcesję po swoich krewnych – Ulryku z Pasawy [niem. Ulrich von Passau] i Rapocie V z Cham [niem. Rapoto V. von Cham], którzy padli ofiarami epidemii podczas zjazdu w Ratyzbonie. Odtąd zarządza regionem Vohburga w okolicach Pfaffenhofen, wraz z naddunajską cytadelą, oraz marchiami Cham i Nabburg, sięgającymi aż po Szwabię i Austrię. Dypold wspiera króla Henryka V w walce z jego ojcem, towarzyszy mu w podróży na zjazd w Kwedlinburgu oraz przy jego boku bierze udział w wyprawach zbrojnych do Włoch w roku 1111 i roku 1116.