Niemiecko-polska wystawa Canaletta w Dreźnie, Warszawie i Essen 1963-1966

W 1963 r. starania Beitza zakończyły się sukcesem – w marcu Niemcy i Polska podpisały umowę handlową, która miała „rozpocząć nową erę w niemieckiej polityce wschodniej”[15] Pomiędzy Beitzem, Cyrankiewiczem a Gomułką, którzy podobnie jak w ubiegłych latach spotkali się w niemieckim pawilonie na Międzynarodowych Targach w Poznaniu, nawiązała się nić przyjaźni.[16] Kiedy w 1964 r. Beitz zobaczył wystawę Canaletta w Warszawie, nawiązał kontakt z Ministrem Handlu Zagranicznego, Trąmpczyńskim, z osobą współpracującą z koncernem Kruppa w Berlinie wschodnim oraz z radzieckim ambasadorem Andriejem Smirnowem, chcąc zaprezentować w rezydencji Kruppa Villa Hügel w Essen nie tylko obrazy Canaletta ze zbiorów w Dreźnie i w Warszawie, lecz również depozyty z leningradzkiego Ermitażu i Muzeum Sztuk Plastycznych im. A.S. Puszkina w Moskwie. Wystawę w Essen otwarto 28 kwietnia 1966 r., a koncern Kruppa poniósł koszt jej ubezpieczenia w wysokości 12 milionów marek. W marcu dyrektor zarządzający Villa Hügel, Carl Hundhausen, zaprosił wschodnioniemieckiego Ministra Sztuki Klausa Gysiego na otwarcie wystawy Canaletta do Essen, ponieważ częścią wystawy był depozyt z NRD.[17] Jednak po interwencji Ministerstwa Spraw Zagranicznych kanclerz Niemiec, Lugwig Erhard podjął decyzję o wstrzymaniu Gysiemu pozwolenia na wjazd na teren RFN, w wyniku czego Hundhausen musiał telegraficznie odwołać swoje zaproszenie[18] Nie podano powodów tej decyzji. We wschodnioniemieckiej prasie pojawiły się krytyczne artykuły i komentarze[19], Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie wystosowały oficjalny list protestacyjny przeciwko wydaniu zakazu wjazdu do NRD Gysiego.[20] Gottfried Sello ocenił tę decyzję na łamach zachodnioniemieckiego tygodnika Die Zeit jako „kompromitującą i niezrozumiałą. Skoro obrazy mogą bez trudności przekraczać granicę […], to nie wolno zabronić wjazdu osobom odpowiedzialnym za ich wypożyczenie.”[21] Gazeta Frankfurter Rundschau pozytywnie zauważyła, że po raz pierwszy „w Republice Federalnej Niemiec zorganizowano wystawę z wydatną pomocą krajów bloku wschodniego.” Gazeta Stuttgarter Zeitung napisała, że „wystawa w Villa Hügel jest także zmysłową ozdobą interesów koncernu Kruppa prowadzonych z blokiem wschodnim.”“[22]

Axel Feuß, sierpień 2015

Literatura przedmiotu:

Ludwig Mehlhorn: Die Sprachlosigkeit zwischen Polen und der DDR. Eine Hypothek, w: Deutsche und Polen. 100 Schlüsselbegriffe, red. Ewa Kobylińska, München 1993, str. 522-528

Wolf-Dieter Eberwein / Basil Kerski (red.): Die deutsch-polnischen Beziehungen 1949-2000. Eine Werte- und Interessengemeinschaft, Opladen 2001

Basil Kerski / Andrzej Kotula / Kazimierz Wóycicki (red.): Zwangsverordnete Freundschaft? Die Beziehungen zwischen der DDR und Polen 1949-1990, Osnabrück 2003

Sergiusz Michalski: Eine kalte Freundschaft. Die Beziehungen zwischen der Volksrepublik Polen und der Deutschen Demokratischen Republik, w: Tür an Tür. Polen - Deutschland. 1000 Jahre Kunst und Geschichte, red. Małgorzata Omilanowska, Köln 2011, S.686-691

Katalog wystawy Bernardo Bellotto genannt Canaletto in Dresden und Warschau, Ausstellung vom 8. Dezember 1963 bis 31. August 1964, red. Generaldirektion der Staatlichen Kunstsammlungen Dresden, Albertinum, Dresden 1963

Wyniki konferencji naukowej poświęconej malarstwu Bernarda Bellotta zw. Canaletto, zorganizowanej w dniach12-13 maja 1964 r. przez Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie, Galerię Dawnych Mistrzów z okazji niemiecko-polskiej wystawy Canaletta, Drezno 1964 (15 stron w języku niemieckim)

Drezno i Warszawa w twórczości Bernarda Bellotta Canaletta. Wystawa zorganizowana wspólnie przez Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie, Galerie̜ Dawnych Mistrzów i Muzeum Narodowe w Warszawie. katalog, Warszawa 1964

Bernardo Bellotto Caneletto. Wystawa zorganizowana wspólnie przez Państwowe Zbiory Sztuki w Dréznie, Galerie Dawnych Mistrzów i Muzeum Narodowe w Warszawie przy współudziale Kunsthistorisches Museum w Wiedniu, Pánstwowego Ermitażu w Leningradzie i Muzeum Sztuk Plastycznych im. A.S. Puszkina w Moskwie. Przewodnik. [Wystawa] 1964-1965, Muzeum Narodowe w Krakowie, Krakau 1964

Bernardo Bellotto genannt Canaletto. Ausstellung unter der Leitung von: Staatliche Kunstsammlung Dresden, Nationalmuseum Warschau, Kunsthistorisches Museum Wien veranstaltet von der Österreichischen Kulturvereinigung, Wien, Oberes Belvedere, 29. April bis 25. Juli 1965, Wien 1965

Europäische Veduten des Bernardo Bellotto genannt Canaletto. Ausstellung  29. April - 31. Juli 1966 in der Villa Hügel in Essen, red. Villa Hügel e.V., Essen-Bredeney 1966