Waplewscy patrioci. Stanisław Sierakowski i jego żona, Helena
Helena czynnie wspierała męża, prowadząc działalność charytatywno-oświatową na Warmii i Powiślu, zwłaszcza interesowała ją nauczanie języka polskiego dzieci i młodzieży. Była założycielką i członkinią wielu organizacji, m.in. Towarzystwa Kobiet Chrześcijańskich pod wezwaniem świętej Kingi czy Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Powiślu.
Po zakończeniu pierwszej wojny światowej Stanisław Sierakowski zaangażował się w walkę o przynależność tych ziem do Polski. W związku z tym pełnił różne funkcje. Na przełomie 1918/19 roku był prezesem polskiej Rady Ludowej w Sztumie oraz członkiem Podkomisariatu Naczelnej Rady Ludowej na Prusy Królewskie, Warmię i Mazury (z siedzibą w Gdańsku). W grudniu 1918 roku został delegatem na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu. Z tych zadań wywiązywał się wzorowo, zyskując zaufanie władz w Warszawie. W następnych latach powierzano mu kolejne funkcje. Z ramienia rządu polskiego kierował akcją plebiscytową na Warmii i Mazurach w 1919 roku, a w latach 1920-21 był konsulem honorowym RP w Kwidzynie. W 1919 roku wziął udział w konferencji wersalskiej jako jeden z trzech ekspertów polskich w sprawie organizacji plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu. W Waplewie gościł w tym czasie ważne osobistości z kraju i zagranicy, m. in. nuncjusza watykańskiego A. Rattiego, pisarzy: Jana Kasprowicza, Stefana Żeromskiego, kompozytora Feliksa Nowowiejskiego. Za zaanagażowanie Stanisława i Heleny Sierakowskich w kampanię plebiscytową odznaczono ich w 1922 roku orderem „Polonia Restituta"
Niekorzystne dla Polski wyniki plebiscytu oznaczały, że także Waplewo pozostanie po stronie niemieckiej. Rodzina Sierakowskich – podobnie jak inni znani ziemianie z Powiśla – nie skorzystała z możliwości wyjazdu do Polski (w drodze wymiany majątku ziemskiego). Z jeszcze większym zaangażowaniem włączyli się do działań kulturalno-oświatowych oraz prac na rzecz poprawy losu Polaków w Niemczech. Helena Sierakowska była współzałożycielką Związku Polaków w Prusach Wschodnich, którego zebranie założycielskie odbyło się w Olsztynie 30 listopada 1920 roku. Nowej organizacji, która liczyła wkrótce ok. 3 tys. członków (ok. 1800 z Powiśla), postawiono m.in. nastepujące cele:
Obronę interesów polskiej mniejszości narodowej, staranie o podniesienie dobrobytu polskiego ludu (…) w szczególności Związek Polaków domagać się będzie wypełnienia wszystkich uprawnionych żądań ludności polskiej (…). Związek Polaków jest przedstawicielem wszystkich Polaków bez jakiegokolwiek zabarwienia klasowego.
W środowisku Polaków w Niemczech coraz bardziej palące stawało się stworzenie jednej reprezentacji. Od połowy 1921 roku organizowano rozmowy z różnymi organizacjami w Niemczech. 5 czerwca tego roku w Berlinie odbyła się konferencja przedstawicieli tych stowarzyszeń. Polaków z Prus Wschodnich reprezentowali na niej Jan Baczewski i Stanisław Sierakowski. Znaczenie Sierakowskiego po tym spotkaniu wzrosło, uczestnicy powierzyli mu prowadzenie rozmów z pozostałymi organizacjami. Trwały one kilka miesięcy i doprowadziły do ważkich uzgodnień. Na zjeździe założycielski w Berlinie, 27 sierpnia 1922 roku, powołano ZPwN, centralną organizację skupiającą rozproszone w Niemczech polskie organizacje. Jego pierwszym prezesem został Stanisław Sierakowski (na czele organizacji stał do 1927 roku).
