Mistrz portretu. Józef Rosner (1892-1971)
Wyjazd do Polski
Przejęcie władzy przez nazistów i realizacja dyskryminującej polityki rasowej zmusiły Rosnera do wyjazdu w 1936 roku do Polski. Osiadł w Krakowie, gdzie przy ul. Getrudy 5 otworzył zakład fotografii artystycznej. Z miastem tym związał się do końca życia. Jego zakład wyróżniał się bardzo nowoczesnym wyposażeniem (Rosner przywiózł do Polski kompletne studio), oraz podejściem do klienta.
Przed 1939 rokiem Rosner uczestniczył z powodzeniem w różnych konkursach fotograficznych w Warszawie, Londynie, Paryżu i Rzymie.
II wojna światowa i okupacja
Po zajęciu Krakowa przez Niemców, Rosnerowie musieli opuścić willę przy ul. Gertrudy i otrzymali przydział mieszkaniowy kilka przecznic dalej, przy ul. Starowiślnej 60. W czasie przeprowadzki zaginęło lub zostało skradzione część wyposażenia, m.in. małoobrazkowa Leica wraz z obiektywami. Rosner otrzymał skierowanie do pracy z Arbeitsamtu w jednym z niemieckich zakładów fotograficznych. Nawiązał wtedy kontakt z podziemiem, któremu przekazywał kopie zdjęć wykonywanych przez niemieckich żołnierzy na froncie.
W 1942 roku został aresztowany. Przez rok przebywał z więzieniu gestapo na ul. Montelupich. Liczne przesłuchania skończyły się trwałą utratą zdrowia. Po zwolnieniu Rosner dalej pracował w zakładzie fotograficznym.
Powojenna twórczość
Po zakończeniu wojny Rosner otworzył nowy zakład przy ul. Starowiślnej 22. Wykonywał zlecenia Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich, m.in. reprodukował powiększenia portretów więźniów z obozu KL Auschwitz.
Angażował się w rozwój ruchu fotograficznego w Polsce. Po wznowieniu działalności Polskiego Towarzystwa Fotograficznego był przez pewien czas jego prezesem. Przekazywał swą wiedzę fotograficzną na kursach fotografii artystycznej, odczytach organizowanych dla amatorów i zawodowych fotografów, w Krakowie i całym kraju. Artykuły jego pióra ukazywały się w specjalistycznej prasie fotograficznej („Świat Fotografii„, „Fotografia“) . Od 1950 roku Rosner był członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików (w 1956 rokuje został jego członkiem honorowym). Brał udział w licznych wystawach w kraju i zagranicą. W 1956 roku jego prace można było oglądać w Lipsku i Dreźnie.
W 1959 roku miasto Kraków uhonorowało go nagrodą artystyczną za wybitne osiągnięcia w dziedzinie fotografii. Zmarł w Krakowie po ciężkiej chorobie w 1971 roku. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim.
Krzysztof Ruchniewicz, czerwiec 2018 r.
Wykorzystana literatura:
Lech Grabowski, Wśród polskich mistrzów kamery, Warszawa 1964; Henryk Hermanowicz, Józef Rosner (1892-1971), w: Polski Słownik Biograficzny, t. XXXII, Wrocław-Warszawa-Kraków 1989-1991, s. 110-111.
