Jabłoński, Izydor

Jabłoński, Izydor (właściwie Izydor Piotr Joachim Pawłowicz), polski malarz, członek „szkoły monachijskiej“. W 1856 roku uczeń Wilhelma von Kaulbacha w Monachium. W roku akademickim 1858/1859 student monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych (Akademie der Bildenden Künste München). *04.04.1835 Kraków, †13.11.1905 tamże. Syn oficera Maksymiliana „Jana Jabłońskiego“ Pawłowicza (*ok. 1800). W latach 1848-1856 oraz w roku szkolnym 1857/1858 kształcił się w Szkole Rysunku i Malarstwa w Krakowie, między innymi u Wojciecha Stattlera (1800-1875) i Władysława Łuszczkiewicza (1828-1900). W 1856 roku przebywał w Monachium i pobierał nauki u Wilhelma von Kaulbacha (1805-1874). Dnia 12.01.1858 roku wstąpił do Klasy Sztuki Antycznej na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium; studiował u Hermanna Anschütza (1802-1880), Josepha Schlotthauera (1789-1869) i u malarza historycznego Johanna Georga Hiltenspergera (1806-1890) oraz u rzeźbiarza Maxa von Widnmanna (1812-1895) i Moritza von Schwinda (1804-1871). W 1859 roku kształcił się w Accademia di San Luca w Rzymie, skąd na przełomie lat 1860-1861 udał się w podróż po Bałkanach i Bliskim Wschodzie; odwiedził między innymi Grecję, Konstantynopol, Palestynę, Egipt. Następnie osiadł w Krakowie, gdzie w latach 1877-1895 był profesorem w Szkole Rysunku i Malarstwa. W roku 1879 pełnił funkcję dyrektora Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. – Jabłoński uprawiał głównie malarstwo religijne. W latach 1862-1863 zaprojektował polichromię sklepienia w kościele Ojców Misjonarzy ze Stradomia w Krakowie, którą wykonał razem z Antonim Kozakiewiczem (1841-1929, członek „szkoły monachijskiej“), Karolem Sagnowskim (1836-1879) i Franciszkiem Streittem (1839-1890). W latach 1864, 1870 i 1872 restaurował freski w Katedrze na Wawelu, dodając własne kompozycje. Poza tym, stworzył wiele obrazów ołtarzowych w oparciu o tradycyjne kanony formalne, od Rafaela przez barok aż po klasycyzm. Jego bez wyjątku wyidealizowane i uduchowione postaci odznaczają się wyrazistością, plastycznością oraz intensywnością i świetlistością kolorów: „Święty Augustyn“ w kościele św. Katarzyny w Krakowie; „Wniebowzięcie N. P. Marii“ w kościele św. Dominika w Warszawie. Malował także portrety (patrz zdjęcie tytułowe) i sceny rodzajowe o motywach orientalnych. Obrazy historyczne („Władysław IV po bitwie pod Smoleńskiem“, 1880, Muzeum Narodowe w Krakowie) tworzył pod wpływem twórczości Matejki, z którym się przyjaźnił. Jego prace znajdują się w Muzeach Narodowych w Krakowie i Warszawie, w Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, w Muzeum Okręgowym w Tarnowie oraz w Galerii Narodowej we Lwowie (obecnie Lviv).

Wystawy zbiorowe:

Kraków: 1852, 1857, wystawy uczniów Szkoły Rysunku i Malarstwa; 1855-1880, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie / Warszawa: 1864/1865, 1877, 1880, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych / 1871-1883 Lwów, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie

 

Literatura:

Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 7, 42; Halina Blak i inni, Malarstwo polskie XIX wieku (Nowoczesne malarstwo polskie, 1), katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2001; Katarzyna Jarmuł, Artyści ze szkoły Jana Matejki. Wystawa Jubileuszowa w 80. Rocznice̜ Pocza̜tków i w 20. Rocznice̜ Restytucji Muzeum Śląskiego w Katowicach, katalog wystawy, Muzeum Śląskie, Katowice 2004; A. Straszewska, [w:] De Gruyter Allgemeines Künstlerlexikon, Tom LXXVII, Berlin, Boston 2013, s. 20 i nast.

 

Źródła online:

Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 2, 01484 Isidor Jablonski, http://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1841-1884/jahr_1858/matrikel-01484 (dostęp: 22.01.2018 r.)

 

Drzewo genealogiczne na portalu sejm-wielki.pl. Dostęp w Internecie: http://www.sejm-wielki.pl/b/psb.9320.1 (dostęp: 22.01.2018 r.)

 

Axel Feuß, kwiecień 2018 r.