Johann Ernst Gotzkowsky (1710-1775)

W 1744 roku Gotzkowsky otrzymał status obywatela Berlina, dzięki któremu mógł zawrzeć związek małżeński. Zaledwie rok później ożenił się z Anną Luizą Blume, córką Christiana Friedricha Blume, bogatego dworzanina i przedsiębiorcy. Za namową zięcia postanowił on rozbudować swoją manufakturę i zająć się produkcją jedwabiu i aksamitu – tkanin niezwykle cenionych w tamtym czasie, także przez samego króla. Przedwczesna śmierć teścia w 1746 roku sprawiła, że Johann Ernst Gotzkowsky stał się właścicielem całego majątku i jednym z najbardziej cenionych producentów jedwabiu. Dzięki znajomości z królem, który udzielał mu kredytów na zakup wyposażenia, w tym nowoczesnych krosen, udało mu się rozwinąć produkcję do znacznych rozmiarów. W 1754 roku Gotzkowsky zatrudniał 1500 osób, co było na owe czasy niezwykle wysoką liczbą i czyniło go największym berlińskim przedsiębiorcą w tej branży.[3]

Równie szybko jak firma, rósł majątek Johanna Ernsta Gotzkowskiego. Przedsiębiorca stale powiększał kolekcję obrazów znanych malarzy. Jego znajomość sztuki i rozległe kontakty z artystami docenił sam król: W 1755 roku Gotzkowsky otrzymał od Friedricha II Wielkiego zlecenie zakupu obrazów do powstającej właśnie galerii w Zamku Sanssouci w Poczdamie. Miały się wśród nich znaleźć m.in. dzieła Rubensa, van Dycka czy Tintoretto. Rok później wybuchła jednak wojna siedmioletnia i władca Prus odkupił od Gotzkowskiego tylko część zamówionych dzieł sztuki. Budżet przewidziany na obrazy musiał bowiem przeznaczyć na wydatki wojenne. Kolekcja Gotzkowskiego liczyła w tym czasie ponad 700 dzieł najbardziej uznanych europejskich malarzy.[4]

Z równym zapałem co w dzieła sztuki przedsiębiorca inwestował również w nieruchomości. W jego posiadaniu znajdowały się kamienice w reprezentacyjnych miejscach Berlina, m.in. w okolicy Placu Zamkowego oraz Placu Poczdamskiego. Do Gotzkowskiego należał przez pewien czas także pałacyk przy Leipziger Str. 3 (zburzony w 1899 roku), w miejscu którego, na początku XX wieku powstał Preußisches Herrenhaus, będący obecnie siedzibą Bundesratu – wyższej izby niemieckiego parlamentu.

Na przełomie lat 50-tych i 60-tych XVIII wieku Gotzkowsky był bez wątpienia jednym z najbogatszych mieszkańców Berlina. Dobra kondycja finansowa, a prawdopodobnie także namowy króla, sprawiły że w 1761 roku Gotzkowsky postanowił uruchomić w Berlinie manufakturę porcelany, którą w tamtych czasach niezwykle ceniono, nazywając ją „białym złotem“. Branża ta nie była mu zupełnie nowa – już w 1741 roku, krótko po objęciu tronu przez Friedricha II, Johann Ernst i jego starszy brat, udali się do Miśni, by w tamtejszej manufakturze porcelany zamówić okazały serwis stołowy na królewski stół. Przeznaczenie serwisu miało jednak pozostać ściśle tajne – władca Prus nie chciał, by jego rywal w toczącej się wówczas pierwszej wojnie śląskiej, książę elektor Saksonii Fryderyk August II Wettyn dowiedział się, kim jest prawdziwy zleceniodawca. Bracia Gotzkowsky złożyli więc zamówienie w swoim imieniu – efektem było powstanie modelu „Gotzkowsky erhabene Blumen“, co można przetłumaczyć jako „Wysublimowane kwiaty Gotzkowskiego“. Model ten do dziś znajduje się w zbiorach fabryki porcelany w Miśni, a w 2015 roku został ponownie wyprodukowany w ramach limitowanej kolekcji mistrzów.