Pochwalski, Władysław
Pochwalski, Władysław Jan, polski malarz. W latach 1890-1893 student Akademii Sztuk Pięknych w Monachium (Akademie der Bildenden Künste München). *14.04.1860 Kraków, †1.11.1924 tamże. Prawnuk malarza Marcina Pochwalskiego (1740?-1800); syn malarza Józefa Kaspra Pochwalskiego (1816-1875); brat malarza Kazimierza Teofila Pochwalskiego (1855-1940, członek „szkoły monachijskiej”); stryj malarza Józefa Mikołaja Pochwalskiego (1888-1963, w latach 1912-1913 studiował na ASP w Monachium u malarza rodzajowego i figuratywnego Carla von Marra); ojciec malarzy Stanisława (1896-1959) i Kaspra (1899-1971) Pochwalskich; dziadek stryjeczny malarek Barbary Pochwalskiej (1934-2002) i Doroty Pochwalskiej-Łukasiak (*1952). Był jednym z dwanaściorga dzieci Józefa Kaspra Pochwalskiego (1816-1875) i jego żony Marcjanny z domu Berg (1819-1891); pierwsze lekcje rysunku i malarstwa pobierał u ojca. W latach 1877-1885 kształcił się w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Władysława Łuszczkiewicza (1828-1900), Feliksa Szynalewskiego (1825-1892) i Jana Matejki (1838-1893, członek „szkoły monachijskiej”). W 1890 roku udał się do Monachium w celu kontynuacji studiów. Dnia 4.11.1890 roku rozpoczął tam naukę w szkole malarstwa malarza historycznego Sandóra (Alexandra von) Wagnera (1838-1919) na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste); studiował do 1893 roku u samego Wagnera a także pod kierunkiem malarza rodzajowego i krajobrazowego Otto Seitza (1846-1912). Po pobycie w Monachium osiadł w Krakowie, gdzie pracował jako profesor rysunku i malarstwa na Kursach Dopełniających Szkoły Żeńskiej. Był żonaty z Jadwigą Zathey (1872-1952), z którą miał siedmioro dzieci, w tym przyszłych malarzy: Stanisława (1896-1959) i Kaspra (1899-1971) Pochwalskich. Wznowiony kontakt z Łuszczkiewiczem, znajomość z historykiem Jerzym Mycielskim (1856-1928) i innymi osobami interesującymi się tematami historycznymi wzbudziły jego zainteresowanie dawnym malarstwem; był członkiem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, które powstało w 1897 roku. Założył pierwszą pracownię konserwatorską w Krakowie, następnie pełnił funkcję kierownika zakładu konserwacji i restauracji Muzeum Narodowego; w 1907 roku otworzył nową pracownię konserwacji obrazów i fresków kościelnych, pracując odtąd wyłącznie jako konserwator. Od 1904 roku wykonywał liczne prace konserwatorskie w krakowskich kościołach. Przed I wojną światową restaurował portrety członków rodziny Jerzego Fryderyka Radziwiłła (1860-1914) w Nieświeżu (obecnie w Białorusi), zaś po wojnie odnawiał obrazy, które ucierpiały na skutek działań wojennych na wschodnich rubieżach Polski. W ostatnich latach życia restaurował siedemnastowieczne dzieła malarstwa francuskiego, które znajdowały się w prywatnym zbiorze Krzysztofa Mielżyńskiego (1888-1927), właściciela majątku w Pawłowicach. – Pochwalski malował głównie pejzaże, wiejskie krajobrazy i wiejskie zagrody z drobnym sztafażem, a także sceny rodzajowe i myśliwskie („Upolowany wilk”, akwarela, obraz namalowany w 1909 roku w Nieświeżu, Muzeum Narodowe w Warszawie). Od czasu do czasu tworzył również portrety, które wykonywał na zamówienie Uniwersytetu w Krakowie; np. w 1887 roku stworzył reprezentacyjny portret austriackiego cesarza Franciszka Józefa I, zniszczony przez studentów w 1918 roku.
Wystawy:
1894 Lwów (obecnie Lwiw), Wystawa Sztuki Współczesnej.
Literatura:
Polski Słownik Biograficzny, Tom XVII, 1982/83; Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 17, 58.
Źródła online:
Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 3, 00776 Ladislaus Pochwalski. Dostęp w Internecie: https://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1884-1920/jahr_1890/matrikel-00776
Strona internetowa poświęcona malarskiej dynastii Pochwalskich. Dostęp w Internecie: http://www.pochwalski.edu.pl/articles.php?article_id=59
Rose Biernacka, Władysław Jan Pochwalski, [w:] Internetowy polski słownik biograficzny. Dostęp w Internecie: http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/wladyslaw-jan-pochwalski
1 praca artysty ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie na portalu Muzeum Cyfrowe. Dostęp w Internecie: http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/docmetadata?id=39989&show_nav=true
2 prace artysty wystawione na aukcji na portalu onebid.pl. Dostęp w Internecie: https://onebid.pl/pl/artist/Wladyslaw-Pochwalski
(dostęp do źródeł online: 21.07.2018 r.)
Axel Feuß, sierpień 2018 r.
