Wierusz-Kowalski, Karol
Wierusz-Kowalski, Karol (Karol Kowalski-Wierusz, Karl von Wierusz-Kowalski) , polski malarz, członek „szkoły monachijskiej“. Od 1891 roku uczeń prywatnej szkoły malarskiej Stanisława Grocholskiego i Wacława Szymanowskiego w Monachium a od 1894 roku student tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych (Akademie der Bildenden Künste München). *25.08.1869 Warszawa, †23.10.1953 Poznań. Syn właściciela majątku Władysława Wierusza-Kowalskiego z Kowali h. Wieruszowa (*ok. 1830) i jego żony Aleksandry Chudzyńskiej z Chudzyna h. Cholewa (1843-1900), bratanek malarza Alfreda Wierusza-Kowalskiego (1849-1915, członek „szkoły monachijskiej“), kuzyn malarza Czesława Wierusza-Kowalskiego (1882-1984, członek „szkoły monachijskiej“). Naukę rysunku rozpoczął już w okresie szkolnym: w Warszawie u Ksawerego Pillatiego (1843-1902) oraz Józefa Ryszkiewicza (ojciec, 1856-1925), następnie w Krakowie u Juliusza Kossaka (1824-1899) i jego syna Wojciecha (1856-1942, członek „szkoły monachijskiej“), twórców malarstwa historycznego, batalistycznego i obrazów konnych. Po maturze w 1889 roku, prawdopodobnie za radą swego wuja Alfreda, wyjechał do Monachium, gdzie pobierał nauki malarstwa w powstałej w 1891 roku prywatnej szkole malarza i grafika Stanisława Grocholskiego (1860-1932, członek „szkoły monachijskiej“) i Wacława Szymanowskiego (1859-1930, członek „szkoły monachijskiej“). Dnia 07.12.1894 roku wstąpił do Klasy Malowania z Natury (Naturklasse) Gabriela von Hackla (1843-1926) na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium. W trakcie studiów pomagał swemu wujowi w realizacji zleceń malarskich. Był członkiem Monachijskiego Towarzystwa Sztuk Pięknych (Münchner Kunstverein). Podróżował po Niemczech, Francji, Anglii i Włoszech. W 1899 roku osiadł w majątku rodzinnym w Posadzie koło Konina (obecnie w gminie Kazimierz Biskupi) i zamieszkał w reprezentacyjnej neogotyckiej rezydencji z połowy XIX w. (obecnie Pałac Kowalskich w Posadzie). Pełniąc tam różne funkcje publiczne, zarządzał majątkiem swego stryja Alfreda w Mikorzynie, gdzie między innymi założył hodowlę koni. W kolejnych latach, Alfred umożliwia mu wystawianie prac w Warszawie. W czasie I wojny światowej był żołnierzem Legionów Polskich i trafił do niewoli. Po wojnie wrócił do malarstwa i do początku II wojny światowej prowadził salon sztuki w Poznaniu. W 1951 roku przeprowadził się do córki do Poznania. – Wierusz-Kowalski tworzył sceny z jeźdźcami, zaprzęgami konnymi i samotnymi wilkami w różnych porach roku, najchętniej jednak na tle zimowych krajobrazów, wzorując się na malowniczych motywach zawartych w obrazach jego wuja Alfreda. Podobnie jak on, malował sceny rodzajowe z życia wsi i małych miasteczek na polskich rubieżach. Swój własny styl wypracował, malując nastrojowe barwne pejzaże. Jego prace znajdują się w zbiorach Zachęty Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie.
Wystawy zbiorowe: 1899-1902 Warszawa: Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, Salon Krywult, Salon Kulikowski.
Literatura: Polski Słownik Biograficzny, Tom XIV, 1968-1969, s. 560 (Kowalski, Karol Wierusz-); Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 20, 47.
Źródła online:
Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 3, 01369 Karl von Wierusz-Kowalski, http://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1884-1920/jahr_1894/matrikel-01369 (dostęp: 05.02.2018 r.)
Drzewo genealogiczne na portalu sejm-wielki.pl. Dostęp w Internecie: http://www.sejm-wielki.pl/b/12.52.290 (dostęp: 05.02.2018 r.)
Biografia artysty na portalu Domu Aukcyjnego DESA w Warszawie. Dostęp w Internecie: https://desa.pl/pl/authors/628/karol-wierusz-kowalski (dostęp: 05.02.2018 r.)
Dwie prace artysty na portalu Domu Akcyjnego DESA w Warszawie. Dostęp w Internecie: https://desa.pl/pl/search/archive?q=Karol+Wierusz-Kowalski (dostęp: 05.02.2018 r.)
Biografia artysty na portalu Domu Akcyjnego Agra Art w Warszawie. Dostęp w Internecie: http://www.agraart.pl/nowe/artists/wierusz-kowalski-karol-polska-agra-art-aukcje-obrazy-antyki.html (dostęp: 05.02.2018 r.)
Dwie prace artysty na portalu Domu Akcyjnego Agra Art w Warszawie. Dostęp w Internecie: http://www.agraart.pl/htdocs/english/new/gallery.php?off=0&curr=PLN&sch=1&ord=cu&s=1&gal=1&id_malarza=308 (dostęp: 05.02.2018 r.)
Dwie prace artysty na portalu Domu Akcyjnego Altius w Warszawie. Dostęp w Internecie: http://www.altius.com.pl/index.php?aukcje_id=8&obiekty_id=3235 (dostęp: 05.02.2018 r.)
Jedna praca artysty na portalu zachęta.art. Dostęp w Internecie: https://zacheta.art.pl/pl/kolekcja/katalog/wierusz-kowalski-karol-konie-na-drodze (dostęp: 05.02.2018 r.)
Jacek Wojciechowski, Pałac Kowalskich w Posadzie. Dostęp w Internecie: http://www.posada.naszawioska.pl/db/text_att/912611874d.pdf (dostęp: 05.02.2018 r.)
Axel Feuß, luty 2018 r.
