Historia ruchu pro-Solidarnościowego w Niemczech

Solidarność z Polską. Ruch wsparcia "Solidarności" w Niemczech, Berlin 2012 r.
Solidarność z Polską. Ruch wsparcia "Solidarności" w Niemczech, Berlin 2012 r.

Komitet Obrony Solidarności (KOS) wydawał dwutygodnik „Biuletyn Informacyjny”, a następnie „Pogląd”. Od roku 1983 Komitet zaczął wydawać „Pogląd” w niemieckiej wersji językowej, jako kwartalnik pt. „Meinung”. Od 1985 roku „Pogląd” ukazywał się również w wersji zminiaturyzowanej przeznaczonej na wysyłkę do kraju.

Grupa Robocza „Solidarności” w Kolonii powstała w 1982 roku. Ze względu na lokalizację ambasady PRL-owskiej w Kolonii pełniła ona bardzo ważną rolę, gdyż to na jej członków spadał obowiązek załatwiania wszystkich formalności urzędowych związanych z częstymi akcjami protestacyjnymi i demonstracjami organizowanymi wspólnie z organizacjami wspierającymi NSZZ Solidarność.

Organizowała przemarsze przez miasto (13 grudnia 1983 roku), pikietowanie PRL-owskich placówek (13 maja 1988 roku), głodówki (24 grudnia 1981 roku i 06 maja 1985 roku), apele poległych w święto zmarłych (1 października 1984 roku), zbiórki pieniędzy, stoliki informacyjne oraz zbieranie podpisów pod petycjami (1 maja 1982 roku). Jedną ze spektakularnych akcji Grupy było zorganizowanie strajku głodowego od 6 do 13 maja 1985 roku w obronie uwięzionych i skazanych na długoletnie kary więzienia członków Solidarności: Andrzeja Gwiazdy, Władysława Frasyniuka, Bogdana Lisa i Adama Michnika, przywódców KPN-u z Leszkiem Moczulskim na czele oraz przeciwko prześladowaniu Kościoła katolickiego i jego kapłanów. Podobne akcje zostały również zorganizowane w Brukseli, Paryżu, Londynie, Wiedniu, Manchester, Oslo i Chicago. Do liderów Grupy należeli Jerzy Lisiecki, Stanisław Wolnik, Krzysztof Chorosiński, Marek Poliwski, Stanisław Cegliński, Dorota Leszczyńska.

Arbeitsgruppe „Solidarność” Eschweiler – Aachen e. V. Początki grupy sięgają sierpnia 1982 roku kiedy nawiązała kontakty z Biurem „Solidarności” w Bremen i Arbeitsgruppe „Solidarność” w Berlinie Zachodnim. Jej działalność koncentrowała się wtedy głównie na zbiórce i wysyłce lekarstw oraz pomocy humanitarnej. Z upływem lat grupa się rozrosła, dołączyły nowe osoby z Aachen stąd nazwa grupy Eschweiler – Aachen. W połowie lat osiemdziesiątych grupa liczyła ponad 150 osób i miała swoje oddziały w Düren, Monheim i Bonn. Prowadziła działalność informacyjną wśród Niemców i Polaków. Zorganizowała trzy wystawy o Solidarności, jedną w Ratuszu miasta Eschweiler, drugą w bibliotece miejskiej miasta Aachen, a trzecią w aacheńskiej Barockfabrick – w 10 rocznicę powstania Solidarności. Grupa wydawała ulotki, współredagowała wydawany w Berlinie Zach. miesięcznik „Przekazy”, kolportowała „Biuletyn Informacyjny” oraz podziemną prasę z kraju. Organizowała stoliki informacyjne. Od 1983 roku grupa współorganizowała prawie wszystkie demonstracje, które odbywały się pod PRL-owską ambasadą w Kolonii oraz brała udział w demonstracjach organizowanych przez inne niepodległościowe organizacje np. ChSWN, ZPU czy POMOST. Grupa współpracowała z innymi organizacjami pro-solidarnościowymi w RFN: Hilfskomitee „Solidarność” z Moguncji, Arbeitsgruppen „Solidarność” z Kolonii, Monachium i Berlina Zachodniego oraz Towarzystwem „Solidarność” z Berlina. Od roku 1986 Grupa włączyła się do światowego ruchu organizacji pro-solidarnościowych zorganizowanych w CSSO (Conference of Solidarity Support Organisations), do której została przyjęta na zjeździe w Londynie w 1987 roku. W ramach CSSO Grupa uczestniczyła m.in. w akcji patronatów, wspierając małe „zakładowe” wydawnictwa w kraju. AGS nie tylko uczestniczyła w zjazdach CSSO, ale również je organizowała. Pierwszy w 1988 roku, a drugi w X-tą rocznicę Dni Sierpniowych w 1990 roku. Pomoc dla demokratycznej opozycji oraz solidarnościowego podziemia płynęła poprzez koordynatorów: Ryszarda Wyżgę – dla Regionu Pomorza Zachodniego; Jerzego Szczepańskiego – dla Regionu Środkowo-Wschodniego; Wojciecha Gawrona – dla Regionu Podbeskidzia; Aleksandra Zająca – dla Solidarności Walczącej. Ponadto za Śląsk odpowiedzialni byli koledzy: Bogusław Teodorowski i Mieczysław Zarzyczny. Za pomoc dla NZS-u: Wojciech Gawron i Aleksander Zając, który był przedstawicielem Centrum Informacji Akademickiej na Zachodzie. Sprzęt techniczny był przerzucany do kraju przez Andrzeja Wirgę z Hilfskomitee „Solidarność” w Moguncji oraz Józefa Lebenbauma z IPA w szwedzkim Lund. Arbeitsgruppe „Solidarność” Eschweiler – Aachen T. z. pomagała podziemnym wydawnictwom Regionu Środkowo – Wschodniego, Pomorza Zachodniego i Podbeskidzia, oraz wydawnictwom Niezależnego Zrzeszenia Studentów – NZS w Krakowie i Warszawie. Wspomagała finansowo strajkujących członków Solidarności. Pomagała Centrum Informacji Akademickiej w Warszawie oraz Solidarności Walczącej, z którymi AGS miała podpisane umowy o współpracy. Wspierała wydawnictwa m.in.: „CIA – Serwis Informacyjny NZS, „Solidarność Podbeskidzia”, „Z Dnia Na Dzień” – Dolny Śląsk, „Solidarność Walcząca”, „INDEKS” – Kraków, „BIULETYN” – NZS AE Kraków, „Na Bieżąco” – Opole, „Jedność” – Tygodnik NSZZ Solidarność Pomorza Zachodniego, „Obraz” – Szczecin, Tygodnik Wojenny, Komitety Obywatelskie: w Tychach, w Bielsku-Białej.

Solidarność Wolnych Polaków w Bawarii (SWPwB) została założona w 1983 roku w Monachium przez grupę osób związanych z Radiem Wolna Europa. Prezesem stowarzyszenia został Janusz Urbanowicz (były działacz ROPCiO – Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela), a potem kolejno Wojciech Stockinger i Nina Kozłowska. Stowarzyszenie wydawało „Biuletyn Informacyjny” a następnie „Polonik Monachijski”, ich redagowaniem zajmowali się m.in. Mirra Filipowicz, Jerzy Sonnewend i Bogdan Żurek. Była członkiem Światowego Porozumienia Organizacji Wspierających Solidarność (Conference of Solidarity Support Organisations – CSSO). Z organizacjami działającymi na terenie Bawarii, będącymi inicjatorami szeregu akcji i imprez na rzecz Polski, współpracowali aktorzy i artyści, w tym pracownicy Radia Wolna Europa. Wśród wielu, należy wymienić Jacka Kaczmarskiego, z którym występował też bard Praskiej Wiosny Karel Kryl, Wojciecha Stockingera, Santosa Liszko, Marcina Idzińskiego, a także znanego jazzmana Leszka Żądło. Wielką rolę w działalności na rzecz kraju, dzięki swoim kontaktom w środowisku niemieckim, odegrała również Barbara Kwiatkowska-Lass. W stanie wojennym aktorka organizowała pomoc dla kraju, opiekowała się uchodźcami politycznymi i ich rodzinami, wspomagała i organizowała akcje charytatywne. Stowarzyszenie przygotowało wystawę „Das Recht auf freies Wort” (Prawo do wolnego słowa), która była prezentowana m.in. w biblotece uniwersyteckiej w Eichstätt. Jej autorami byli Nina Kozłowska, Anatol Kobyliński i dr Witold Pronobis.

Grupa Robocza „Solidarność” (AGS) w Monachium została założona przez Jerzego Jankowskiego w 1982 roku. Wydawała ona biuletyn „Słowo Solidarności” redagowany przez Wiesławę Wołek. Na początku lat dziewięćdziesiątych Jerzy ginie w wypadku samochodowym. Nie zachowały się dokumenty z działalności grupy.

 

Mediateka