Strony Pełny tekst

Zakazana miłość - Księżniczka Eliza Radziwiłł i książę Wilhelm Pruski

Znali się od dzieciństwa: Eliza, rocznik 1803, córka księcia Antoniego Radziwiłła oraz Wilhelm, rocznik 1797, drugi syn króla Fryderyka Wilhelma III Pruskiego. Już ich matki - księżnę Luizę Radziwiłł, córkę księcia Ferdynanda Pruskiego oraz królową Luizę - łączyła głęboka przyjaźń. W 1806 roku, uciekając przed nadciągającymi oddziałami Napoleona, wspólnie ze swoimi rodzicami i rodzeństwem udali się do Królewca. Stale rosnąca miłość Elizy i Wilhelma wyszła na światło dzienne dwanaście lat później. Król i jego doradcy byli oburzeni. Mariaż księcia z Hohenzollernów z córką polskiego księcia byłby mezaliansem. Czy mimo wszystko Wilhelm będzie mógł poślubić Elizę?

Julius Ludwig Sebbers (1804–1843), Księżniczka Eliza Radziwiłł, 1835, litografia akwareli

Domena publiczna

Uwagi końcowe:

Powyższy tekst powstał w głównej mierze w oparciu o najnowszą na ten temat książkę Dagmary von Gersdorff: Auf der ganzen Welt nur sie. Die verbotene Liebe zwischen Prinzessin Elisa Radziwill und Wilhelm von Preußen, Berlin 2013; Insel-Taschenbuch 4393, Berlin 2015 / Dagmar von Gersdorff: Na całym świecie tylko ona. Zakazana miłość księżniczki Elizy Radziwiłł i Wilhelma Pruskiego, przekład: Grażyna Prawda, Jelenia Góra, 2014. Autorka wykorzystała prywatne notatki Wilhelma I Pruskiego (1797-1888), obecnie przechowywane w Geheimes Staatsarchiv zu Berlin (Tajne Pruskie Archiwum Państwowe w Berlinie), inne dokumenty sporządzone przez osoby uczestniczące w tych wydarzeniach oraz publikowane wspomnienia świadków tamtych czasów.

Literatura przedmiotu:

Hrabina Elise von Bernstorff, z domu von Dernath. Ein Bild aus der Zeit von 1789-1835. Aus ihren Aufzeichnungen (Obraz czasów od 1789 roku do 1835 roku. Z jej osobistych zapisów), 2 tomy, Berlin 1897

Oswald Baer, Prinzeß Elisa Radziwill. Ein Lebensbild (Księżniczka Eliza Radziwiłł. Biografia), Berlin 1908

Bruno Hennig (red.), Elisa Radziwill. Ein Leben in Liebe und Leid. Unveröffentlichte Briefe der Jahre 1820-1834 (Eliza Radziwiłł. Życie w miłości i cierpieniu. Niepublikowane listy z lat 1820-1834), Berlin 1911

Ernst Philipp Weigel, Elisa Radziwill. Das Drama der Jugendliebe Kaiser Wilhelms I. (Eliza Radziwiłł. Dramat młodzieńczej miłości cesarza Wilhelma I), Leipzig 1911

Anne van den Eken: Kaiser Wilhelm I Jugendliebe: Prinzeß Elisa Radziwill. Historischer Roman (Aus dem Liebesgarten gekrönter und ungekrönter Häupter, 2) [Młodzieńcza miłość cesarza Wilhelma I. Księżniczka Eliza Radziwiłł, powieść historyczna (Z ogrodu miłości koronowanych i niekoronowanych władców, 2)], Leipzig 1913

Leo Hirsch, Elisa Radziwill. Die Jugendliebe Kaiser Wilhelm I (Eliza Radziwiłł. Pierwsza miłość cesarza Wilhelma I), Stuttgart 1929

Kurt Jagow, Wilhelm und Elisa. Die Jugendliebe des Alten Kaisers (Wilhelm i Eliza. Młodzieńcza miłość starego cesarza), Leipzig 1930

Harald Eschenburg, Die polnische Prinzessin. Elisa Radziwill: die Jugendliebe Kaiser Wilhelms I. (Polska księżniczka. Eliza Radziwiłł, młodzieńcza miłość cesarza Wilhelma I), Stuttgart 1986

Marta Bzdręga, Prinz Wilhelm von Preußen und seine Jugendliebe Elisa Radziwill (Książę Wilhelm Pruski i jego pierwsza miłość Eliza Radziwiłł), [w:] Studia Germanica Posnaniensia, XXX, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2006, s. 57-73