Altengrabow

Gebethner Tadeusz rtm. ps. „Gustaw“ * 18.02.1897 Warszawa. Konspiracja, Związek Walki Zbrojnej, Armia Krajowa. W powstaniu, 3 batalion pancerny „Golski“, kilkakrotnie ranny, amputacja nogi, † 14.10.1944. Spoczywa na „zaginionym“ cmentarzu przyobozowym w grobie nr. 302 
 

Rotmistrz Tadeusz Gebethner „Gustaw“

Sportowiec, działacz społeczno-polityczny, żołnierz WP, żołnierz AK. Urodzony w rodzinie księgarzy i wydawców, ojciec Jan Robert Gebethner był współwłaścicielem wydawnictwa Begethner & Wolff założonego w 1857 roku. Matka Maria z domu Herse, właściciele znanego warszawskiego domu mody. Maturę zdał w 1916 roku uczęszczając do Męskiej Szkoły Realnej Konopczyńskiego. Już jako uczeń grał w piłkę nożną w drużynie „Stella“ w ramach Warszawskiego Koła Sportowego. Z tej drużyny wywodzili się zawodnicy „pierwszej Polonii“. I Wojna Światowa na krótko przerywa rozgrywki piłkarskie. 8 października 1915 roku w domu Gebethnerów, zebrani zawodnicy „Polonii“ postanawiają oficjalnie zarejestrować pierwszy w Warszawie klub sportowy. Pierwszym prezesem „Polonii“ zostaje wybrany jej kapitan, niespełna 18 letni Tadeusz Gebethner. Piękną karierę sportową jako kapitan drużyny godzi ze studiami w Wyższej Szkole Handlowej. Uczestnik wojny z bolszewikami w 1920 roku. Służył w 5 Pułku Ułanów Zasławskich w składzie 2 Armii. Po zakończeniu działań wojennych działa na rzecz Niepodległej Polski, wraz z drużyną Polonii propaguje polski sport na obszarze plebiscytowym Górnego Śląska. Wymieniany jest jako Prezes powstałego w 1920 roku polskiego klubu sportowego „Polonia“ Bytom. Był to prawdopodobnie tytuł honorowy, nadal z powodzeniem gra i kapitanuje Warszawskiej Polonii, w barwach której wystąpił w 137 oficjalnych meczach. Karierę sportową kończy w wieku 28 lat, do 1939 roku pracował w rodzinnej księgarni. Działa dodatkowo w latach 1929-1934 w Zarządzie Głównego Związku Księgarzy Polskich. 1 września 1939 roku jako nie objęty powszechną mobilizacją oficer rezerwy zgłasza się do wojska. W stopniu porucznika walczy w składzie 102 Pułku Ułanów przeciw Rosjanom, jednostki wspierającej obrońców Grodna. 22 października zgrupowanie wycofuje się na północ i zostaje internowane na Litwie. Podejmuje udaną ucieczkę z obozu internowania, przedostając się do Wilna, bierze czynny udział w działalności konspiracyjnej w Związku Walki Zbrojnej. W 1941 roku powraca do Warszawy, włancza się w działalność konspiracyjną w szeregach Armii Krajowej. Działa, pracuje i pomaga innym. Od lata 1942 roku przechowuje w swoim mieszkaniu zbiegłą z likwidowanego osiedla żydowskiego w Skawinie pod Krakowem rodzinę Abrachamer. Przez prawie 2 lata przy pomocy własnych środków i kontaktów chroni żydowską rodzinę przed zagładą. Wioną 1944 roku wykorzystując ponownie kontakty w AK wysyła całą rodzinę na Węgry gdzie przeżyli wojnę doczekawszy wyzwolenia. W 1981 roku Tadeusz Gebethner został pośmiertnie odznaczony medalem i uhonorowany tytułem „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata“. W godzinie „W“, 1 sierpnia 1944 roku w składzie 3 batalionu pancernego „Golski“ dowodził atakiem na mocno bronione obiekty wroga, Kraftfahrpark i szpital na ulicy Oczki. Dowodził pododcinkiem południe“. Kilka razy ranny, ciężko ranny w czasie bombardowania szpitala powstańczego, amputacja nogi. Po kapitulacji wraz z setkami rannych żołnierzy powstania, lekarzami i pielęgniarkami szpitali powstańczych trafia do lazaretu jeńców wojennych Stalagu XI A Altengrabow. 14 października 1944 roku umiera na skutek odniesionych ran. Pośmiertnie awansowany do stopnia Rotmistrza.

Fotografia i informacje biograficzne pochodzą ze strony internetowej  www.1911.pl „Legendy Warszawskiej Polonii “