„Ruhrpolen“ – Polacy z Zagłębia Ruhry

Ze względu na opisane restrykcje władz pruskich w odniesieniu do nabywania nieruchomości w częściach wschodnich obszarów Prus, wielu Polaków z Zagłębia Ruhry zaczęło inwestować zaoszczędzone pieniądze w nieruchomości na obszarze nadreńsko-westfalskiego okręgu przemysłowego lub starało się osiągnąć gospodarczą samodzielność. W roku 1911 było co najmniej 130 polskich właścicieli nieruchomości w Bottropie,[34] a 36 w Gladbeck.[35] Na krótko przed wybuchem I wojny światowej ponad tysiąc nieruchomości nad Renem i Ruhrą znajdowało się w rękach Polaków z Zagłębia Ruhry.[36] Jednocześnie ponad 2 tys. Polaków prowadziło własne zakłady na tym obszarze – przede wszystkim rzemieślnicze i kupieckie, byli wśród nich rzeźnicy, piekarze, stolarze, księgarze i właściciele drukarni.[37]

Tendencje integracyjne wśród ludności polskiej z Zagłębia Ruhry wzrastały wraz z długością pobytu w tym regionie, narodzinami dzieci i rosnącą presją ze strony władz, a częściowo także presją społeczną. Częstokroć to kobiety – z reguły wywodzące się z regionów pochodzenia swoich mężów – stawały się siłą napędowej integracji. Na początku emancypowały się skutecznie na płaszczyźnie zawodowej i społecznej. Poza prowadzeniem własnego gospodarstwa domowego i wychowaniem dzieci prowadziły stancje dla około 35 tys. migrantów (w 1910 roku), przyczyniając się tym samym znacznie do zwiększenia dochodów rodzinnych. Ponadto w 1912 roku około 19 tys. polskich kobiet i dziewcząt znad Renu i Ruhry znalazło zatrudnienie m.in. jako pomoce domowe i służące, ale także w rolnictwie i przemyśle tekstylnym.[38] Bardzo często żonom i dorosłym córkom podlegało kierowanie zakładami rzemieślniczymi i usługowymi, szczególnie sklepami, posiadanymi nierzadko mimo absorbującej pracy męża w kopalni albo fabryce.[39]