Menu toggle
Navigation

Aleksander Gierymski

Witold Pruszkowski (1846-1896): Portret Aleksandra Gierymskiego, Monachium 1889, olej na płótnie, 53 x 41 cm

Mediathek Sorted

Mediateka
  • Zdj. nr 1: W pracowni malarza, 1869/70 - Aleksander Gierymski (1850-1901): W pracowni malarza [w Monachium], Monachium 1869/70.
  • Zdj. nr 2: Gra w mora, 1874 - Aleksander Gierymski (1850-1901): Gra w mora, 1874.
  • Zdj. nr 3: Żydówka z pomarańczami, 1880/81

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Żydówka z pomarańczami, 1880/81.
  • Zdj. nr 4: W altanie, 1882

    Aleksander Gierymski (1850-1901): W altanie, 1882.
  • Zdj. nr 5: Przystań na Solcu, szkic, 1883

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Przystań na Solcu, szkic, 1883.
  • Zdj. nr 6: Brama na Starym Mieście w Warszawie, 1883

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Brama na Starym Mieście w Warszawie, 1883.
  • Zdj. nr 7: Portret grupowy z Aleksandrem Gierymskim, 1884

    Portret Aleksandra Gierymskiego (z prawej), Stanisława Witkiewicza (z lewej) i Antoniego Sygietyńskiego (po środku) oglądających obraz, 1884.
  • Zdj. nr 8: Święto Trąbek I, 1884

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Święto Trąbek I, 1884.
  • Zdj. nr 9: Piaskarze, 1887

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Piaskarze, 1887.
  • Zdj. nr 10: Max-Josephplatz w Monachium w nocy, 1890

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Max-Josephplatz w Monachium w nocy, 1890.
  • Zdj. nr 11: Plac Wittelsbachów w Monachium w nocy, 1890

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Plac Wittelsbachów w Monachium w nocy, 1890.
  • Zdj. nr 12: Anioł Pański, 1890

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Anioł Pański, 1890
  • Zdj. nr 13: Luwr w nocy I, 1891

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Luwr w nocy I, 1891.
  • Zdj. nr 14: Opera paryska w nocy I, 1891

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Opera paryska w nocy I, 1891.
  • Zdj. nr 15: Wieczór nad Sekwaną, 1893

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Wieczór nad Sekwaną, 1893.
  • Zdj. nr 16: Trumna chłopska, 1894

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Trumna chłopska, 1894.
  • Zdj. nr 17: Most Ludwika w Monachium, 1896/97

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Most Ludwika w Monachium, 1896/97.
  • Zdj. nr 18: Zakątek Am Plönlein w Rothenburgu, 1896/97

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Zakątek Am Plönlein w Rothenburgu, 1896/97.
  • Zdj. nr 19: Wnętrze bazyliki św. Marka w Wenecji, 1899

    Aleksander Gierymski (1850-1901): Wnętrze bazyliki św. Marka w Wenecji, 1899.
Witold Pruszkowski (1846-1896): Portret Aleksandra Gierymskiego, Monachium 1889, olej na płótnie, 53 x 41 cm
Witold Pruszkowski (1846-1896): Portret Aleksandra Gierymskiego, Monachium 1889, olej na płótnie, 53 x 41 cm

Nasilające się uczucie osamotnienia i wyizolowania w polskim środowisku artystycznym skłoniło Gierymskiego do dalszych podróży. Po pobytach w Monachium, w 1895 i 1897 roku, podróżował głównie po Włoszech, przebywając w Wenecji, Palermo, Amalfi, Rzymie i Weronie; kilkakrotnie wyjeżdżał także do Paryża. Artysta tak samo często jak miejsca pobytu, zmieniał swój styl. Park zamkowy w miejscowości Schleißheim przedstawił w manierze niemalże pointylistycznej, a starówkę w Rothenburgu / niem. Rothenburg ob der Tauber (zdj. nr 18) oraz mury obronne tego miasta[10] w realistycznych i pełnych światła obrazach. Widoki włoskich placów, wnętrz kościołów i katedr malował raz w zestawieniach różnorakich kolorów innym razem z wielką dbałością o najdrobniejsze detale architektoniczne i szczegóły wielopostaciowych scen z życia codziennego, jak na obrazie Katedra w Amalfi.[11] W przypadku Wnętrza bazyliki św. Marka w Wenecji (zdj. nr 19) udało mu się stworzyć zadziwiającą kompilację elementów - niemal fotograficznego odwzorowania rzeczywistości, impresjonistycznych detali i efektownych światłocieni - ożywioną folklorystycznym motywem dwóch modlących się kobiet. Aleksander Gierymski zmarł między 6 a 8 marca 1901 roku w Rzymie. Przez polskich historyków sztuki jest uznawany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli realizmu i prekursora luministycznych i kolorystycznych eksperymentów w malarstwie polskim końca XIX w. (Ewa Micke-Broniarek).

 

Axel Feuß, grudzień 2016 r.

 

[10] Mury obronne w Rothenburgu, ok. 1896, olej na płótnie, Muzeum Narodowe w Poznaniu (http://www.pinakoteka.zascianek.pl)

[11] Katedra w Amalfi, 1897/98, olej na płótnie, 84 x 54 cm, Muzeum Narodowe w Kielcach (http://www.pinakoteka.zascianek.pl

 

Literatura przedmiotu:

Münchner Maler im 19. Jahrhundert = Bruckmanns Lexikon der Münchner Kunst in vier Bänden (leksykon w czterech tomach), tom II, München 1982, s. 25

Agnieszka Morawińska: Polnische Malerei von der Gotik bis zur Gegenwart, Warszawa 1984 (wydanie niemieckie), s. 37 i nast.

Ewa Micke-Broniarek (Muzeum Narodowe w Warszawie) na stronie internetowej: www.culture.pl, 2004

H. Kubaszewska, [w:] Saur Allgemeines Künstlerlexikon (AKL), tom 53, 2007

Maksymilian Gierymski. Dzieła, inspiracje, recepcja, katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Krakowie, Kraków 2014, s. 84

Aleksander Gierymski (1850-1901), pod red. Zofii Jurkowlaniec i innych, katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Warszawie, Warszawa 2014

Piotr O. Scholz: Zur Ausstellungspraxis polnischer Kunst im europäischen Kontext. Aleksander Gierymski (1850-1901). Nationalmuseum Warschau 20.3.-10.8.2014, [w:] Kunstchronik. Monatsschrift für Kunstwissenschaft, Museumswesen und Denkmalpflege, rocznik 68, zeszyt 5, München Mai 2015, s. 254-260