Parkfriedhof Marzahn in Berlin: Błażej Stolarski (1880-1939)

Cmentarz parkowy (Parkfriedhof) w berlińskiej dzielnicy Marzahn. Idziemy aleją główną, aż do znajdującego się po prawej stronie Kamienia Pamięci Ofiar Faszyzmu. Teraz, skręcamy na zachód w stronę pola urnowego 9 U. Na rogu pierwszej poprzecznej alei, po stronie prawej, rozpoczynają się groby wojenne (Kriegsgräber). Na całym cmentarzu jest ich naturalnie znacznie więcej. Nas interesuje jednak wyłącznie Kwatera 3 U. Skromne kamienne tablice informują o złożonych tu prochach ofiar II wojny światowej. Nie wiemy o nich nic – jedynie nazwiska (rzadziej imiona) świadczyć mogą o ich pochodzeniu. Zdecydowana większość – możemy się domyślać – to Słowianie: Białorusini, Czesi, Polacy, Ukraińcy. Na jednym z kamieni wyryto: Błażej Stolarski. Poniżej data urodzenia i śmierci. Obligatoryjny wpis 1939-1945 wyjaśnia, że to właśnie jedna z ofiar II wojny światowej. Tablica znacznie nowsza niż pozostałe, choć wyglądem od nich nie odbiega.

Ten skromny grób kryje nie tylko historię życia, sukcesów i porażek jednego z największych polskich ludowców II Rzeczypospolitej ale i niewyjaśnioną do końca tragedię pierwszych miesięcy wojny. Historię znaną jeszcze do niedawna najbliższej rodzinie, nielicznej grupie studentów i naukowców. O okolicznościach śmierci w październiku 1939 roku oraz miejscu pochówku nie wiedział do niedawna nikt. Do czasu, gdy postacią sołtysa z Będkowa nie zainteresował się berlińczyk i wielki przyjaciel Polski Klaus Leutner.