Menu toggle
Navigation

Ostatni rok generała „Grota“ Roweckiego

Fragment wystawy czasowej w Miejscu Pamięci i Muzeum Sachsenhausen poświęconej generałowi Roweckiemu.

Mediathek Sorted

Mediateka
  • Zellenbau - Zellenbau w KZ-Sachsenhausen (stan obecny)
  • Zellenbau - Zellenbau, wejście do zachodniego skrzydła baraku (stan obecny)
  • Zellenbau, korytarz, po lewej i prawej wejścia do cel. - Zellenbau, korytarz, po lewej i prawej wejścia do cel. Na końcu po prawej stronie znajduje się cela nr 50 w której prawdopodobnie bym więziony generał Stefan Rowecki „Grot”.
  • Zellenbau, cela Ruperta Mayera - Zellenbau, cela Ruperta Mayera, głównej postaci katolickiego ruchu oporu działającego w okresie Trzeciej Rzeszy w Monachium.
  • Zellenbau - Zellenbau, widok ogólny celi poświęconej przytrzymywanym tu Polakom.
  • Zellenbau, imienna tablica - Zellenbau, imienna tablica informująca o więzionych tu w latach 1939 - 1945 Polakach.
  • Zellenbau - Zellenbau, ku pamięci biskupa Lublina Władysława Górala.
  • Zellenbau, cela 50 - Zellenbau, cela nr 50 w której prawdopodobnie przebywał generał Stefan Rowecki „Grot”
  • Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen - Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen „Generał Stefan Rowecki „Grot” - „więzień specjalny“ w KZ Sachsenhausen 1943-44“ z opisami w języku polskim i niemieckim, widok w kierunku wejścia.
  • Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen - Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen „Generał Stefan Rowecki „Grot” - „więzień specjalny“ w KZ Sachsenhausen 1943-44“, widok w kierunku- tekst wprowadzający.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Dzieciństwo i młodość 1895-1914.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Kariera wojskowa 1914-1939.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Kariera wojskowa 1914-1939.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Kariera wojskowa 1914-1939.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Kariera wojskowa 1914-1939.
  • Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen - Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen „Generał Stefan Rowecki „Grot” - „więzień specjalny“ w KZ Sachsenhausen 1943-44“, widok ogólny.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Narodziny i rozbudowa polskiego Ruchu oporu od 1939 r.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Informacje o akcjach „N“.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Więzień Zellenbau w KZ Sachsenhausen 1943-1944
  • Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen - Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen „Generał Stefan Rowecki „Grot” - „więzień specjalny“ w KZ Sachsenhausen 1943-44“, widok ogólny.
  • Pamiątkowa tablica - Pamiątkowa tablica z roku 1988, wisiała w celi nr 50, w której przetrzymywany był „Grot”.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Pamięć.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Wybór publikacji poświęconych generałowi.
  • Zellenbau, fragment fundamentu  - Zellenbau, fragment fundamentu baraku wschodniego skrzydła, stan obecny.
  • Pomnik pamiątkowy - Pamiątkowy pomnik generała Stefana Roweckiego „Grota” na terenie byłej komendantury obozu.
Fragment wystawy czasowej w Miejscu Pamięci i Muzeum Sachsenhausen poświęconej generałowi Roweckiemu.
Fragment wystawy czasowej w Miejscu Pamięci i Muzeum Sachsenhausen poświęconej generałowi Roweckiemu.

Dowódcę Armii Krajowej generała Stefana Roweckiego (pseudonim "Grot") aresztowano 30 czerwca 1943 r. w Warszawie. Ten niewątpliwie operacyjny sukces zawdzięczało Gestapo zdradzie trójki Polaków w obrębie wywiadu AK. Rola szczególna przypadła Eugeniuszowi Świerczewskiemu, który znał Generała jeszcze z czasów przedwojennych. To on rozpoznał "Grota" na ulicy i powiadomił Niemców. Pozostałymi agentami rozpracowującymi Generała byli: Ludwik Kalkstein oraz jego narzeczona Blanka Kaczorowska. Tak wspomina o niej historyk Witold Pronobis: "pełniła znaczącą i szczególnie zbrodniczą rolę. Do początków marca 1944 r. udzielała się w II Oddziale (informacyjno-wywiadowczym) Komendy Głównej AK i nierozpoznana jako agentka gestapo denuncjowała kolejne osoby. W sumie około dwudziestu oficerów i żołnierzy.1 Świerczewski jako jedyny z tej trójki w czasie wojny został aresztowany w czerwcu 1944 roku. Po przesłuchaniu przez oficerów kontrwywiadu AK, na mocy wyroku sądu wojskowego, powieszono go w piwnicy jednej z warszawskich kamienic, a ciało zakopano.

Generała Roweckiego przewieziono natychmiast do warszawskiej siedziby Gestapo przy Alei Szucha. Rozmowę, nieoficjalne przesłuchanie z ustaleniem tożsamości, prowadził szef Tajnej Policji Hahn w obecności innych funkcjonariuszy. Juergen Stroop - likwidator getta w Warszawie, w rozmowie z Kazimierzem Moczarskim tak wspominał generała "Grota": "Był niezwykle poważny i spokojny. Muszę przyznać, że zrobił na mnie duże wrażenie. Cywil, ale od razu widać, że wojskowy najwyższej klasy."2

Obawiając się prób odbicia aresztowanego, ściągnięto z Berlina specjalny samolot, którym przewieziono Generała do stolicy Rzeszy już 1. lipca 1943 roku. "Grot" znalazł się pod bezpośrednim nadzorem szefa Gestapo Heinricha Müllera. Celem rozmów były naturalnie próby pozyskania Grota-Roweckiego do kolaboracji oraz osłabienia polskiego podziemia. Heinrich Himmler w notatce sporządzonej po rozmowie z Hitlerem pisał, że Führer odrzucił możliwość wykorzystania Generała "dla neutralizacji polskiego ruchu oporu", uważał bowiem "ten eksperyment (...) za niebezpieczny“.3

 

1 http://niniwa22.cba.pl/poslubieni_zdradzie.htm

2 Tadeusz Żenczykowski: Generał Grot. U kresu walki. Londyn: Polonia 1983, str. 15

3  Żenczykowski, op.cit., str. 20-21