Hermann Scheipers

Ogółem w obozie koncentracyjnym Dachau więziono dwa tysiące siedemset dwadzieścia osób duchownych. Tysiąc trzydziestu czterech księży straciło tam życie. W szczególnie trudnej sytuacji znajdowali się polscy księża, bo to ich, jak wspomina Scheipers, dosięgło okrucieństwo więźniów funkcyjnych o korzeniach komunistycznych. Kiedy doszło do ich izolacji i zakazu odprawiania codziennej mszy, Scheipers odważnie przemycał im wino i hostie.

Wiele lat później Scheipers był konsultantem Volkera Schlöndorffa, laureata Oskara, kiedy reżyser kręcił film „Dziewiąty dzień” oparty na autobiograficznej powieści Jeana Bernarda „Bloc des prêtres 25487”/Blok księży 25487/ o losie duchownych w obozie koncentracyjnym Dachau.

13 sierpnia 1942 r. Anna, bliźniacza siostra Scheipersa, uratowała go przed śmiercią w komorze gazowej. Anna po tajnym spotkaniu z bratem w obozie Dachau, udała się z prywatną wizytą do urzędnika odpowiedzialnego za uwięzionych księży w Głównym Urzędzie Bezpieczeństwa Rzeszy w Berlinie. Po dramatycznej rozmowie uzyskała zapewnienie, że jej brat nie zostanie zagazowany. Obietnica obejmowała też wszystkich pozostałych księży. Faktycznie od tej chwili w Dachau zaprzestano skazywania duchownych na śmierć w komorze gazowej. Anna Scheipers uratowała życie nie tylko swojemu bratu, lecz także pięciuset innym duchownym.

W obozie koncentracyjnym Dachau Scheipers nieustannie był świadkiem okrucieństwa i śmiertelnych eksperymentów na ludziach. Zanurzając w lodowatej wodzie więźniów zamierzano np. określić granicę dopuszczalnego wychłodzenia organizmu, żeby opracować specjalny kombinezon dla wojska. Scheipers tak o tym pisał: „Wszyscy zmarli, kiedy ich organizmy schłodzono do temperatury 27°C. Tylko jeden Rosjanin wytrwał do temperatury 17°C.” Głęboka wiara i wewnętrzne przekonanie nie pozwoliły Scheipersowi na zobojętnienie. Wprost przeciwnie nadzieja nigdy go nie opuszczała. Ksiądz niestrudzenie pomagał współwięźniom, a zwłaszcza polskim duchownym. Od tego czasu datuje się również jego zainteresowanie językiem rosyjskim.

W obawie przed nacierającymi wojskami alianckimi w kwietniu 1945 r. przystąpiono do ewakuacji obozu koncentracyjnego w Dachau. Dla więźniów był to początek marszu śmierci. 27 kwietnia 1945 r. Scheipersowi udało się uciec z marszu śmierci i ukryć na probostwie w Starnberg. Po zakończeniu wojny Scheipers otrzymał dowód osobisty wystawiony 16 maja 1945 przez amerykańskie władze okupacyjne w Starnberg. Do dziś ów dowód stanowi dla niego nieomal relikwię.

Po powrocie i prawie rocznym pobycie w Ochtrup objął w 1946 r. urząd wikariusza w Radebeul, później Pirnie, Wilsdruff oraz Schirigswalde w diecezji miśnieńskiej i dostał się pod rządy drugiej niemieckiej dyktatury Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Mimo szykan pozostał w swojej parafii, a nawet w 1956 r. udało mu się zbudować pierwszy nowy kościół w NRD, tj. kościół parafialny w Wilsdruff.

W 1974 r. w Czechosłowacji zmarł kardynał Štěpán Trochta, z którym Scheipers zaprzyjaźnił się w obozie koncentracyjnym w Dachau. Trochta, który podobnie jak Scheipers doznał prześladowań od obu dyktatur (w Czechosłowacji więziono go przez siedem lat), objął w 1948 r. urząd biskupa litomierzyckiego. Jego pogrzeb stał się wydarzeniem politycznym i demonstracyjnym zjazdem kardynałów i biskupów z Europy wschodniej, uczestniczyło w nim ponad trzy tysiące osób. Czechosłowackie służby bezpieczeństwa wprowadziły zakaz wygłaszania mów pogrzebowych, którego Scheipers nie zamierzał przestrzegać i wygłosił spontaniczną przemowę w języku niemieckim: „Drogi bracie i towarzyszu niedoli w obozie koncentracyjnym w Dachau! Od młodości służyłeś naszemu Panu, Jezusowi Chrystusowi, wiernie i odważnie towarzyszyłeś mu w drodze krzyżowej. Niezmordowanie walczyłeś o wolność wiary i kościoła, nie lękając się gróźb nieprzyjaciół, za co spotkało Cię więzienie i ciężkie katusze. Teraz Pan obdarza Cię swoim pokojem i koroną wiecznego życia.”[2] Ponadto Scheipers zatroszczył się o wieniec złożony w imieniu byłych więźniów obozu koncentracyjnego w Dachau. Napis na wstędze głosił po czesku i niemiecku: „Nasz Pan Jezus Chrystus obdarza Cię koroną zwycięstwa – niemieccy kapłani, którzy wraz z Tobą cierpieli w obozie koncentracyjnym w Dachau”. Wieniec znajdował się blisko trumny, więc trudno go było przeoczyć. W uroczystościach pogrzebowych, milcząc, wziął również udział arcybiskup krakowski, kardynał Karol Wojtyła, który cztery lata później został papieżem Janem Pawłem II, co zdecydowanie przyczyniło się do upadku systemu komunistycznego we wschodniej Europie.

Hermann Scheipers powrócił do Republiki Federalnej Niemiec dopiero w sierpniu 1983 r. po przejściu na emeryturę, a do Ochtrup w 1990 r. Właśnie tam 22 listopada 2002 r. wręczono jemu i jego siostrze bliźniaczce Annie Krzyż Zasługi Niemieckiej Republiki Federalnej (Krzyż Zasługi na Wstędze Orderu Zasługi). 26 listopada 2013 r. odznaczono go Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Hermann Scheipers jest obywatelem honorowym Ochtrup, Wilsdruff oraz Williamsport (USA).

Hermann Scheipers zmarł w Ochtrup 2. czerwca 2016 r.

Jacek Barski, czerwiec 2015 r.