Adam Szymczyk i documenta 14

„Partyzancka taktyka“ w Berlinie

Jako kurator piątego Berlin Biennale w 2008 roku, Szymczyk wyrobił sobie w Niemczech nazwisko. Krytyka nazwała go wtedy „wschodzącą gwiazdą sceny sztuki“.[7] Biennale w Berlinie zostało zapoczątkowane w 1996 roku z inicjatywy Klausa Biesenbacha, obecnego dyrektora galerii sztuki MoMa PS1 w Nowym Jorku, jako forum sztuki współczesnej.[8] Pierwsza edycja odbyła się w roku 1998 a jej kuratorem był właśnie Biesenbach. Edycję w 2008 roku wsparła Kulturstiftung des Bundes (Niemiecka Federalna Fundacja Kultury) kwotą 2,5 miliona euro. Fundacja do dziś niezmiennie uznaje to wydarzenie za „najważniejsze okno wystawowe dla sztuki współczesnej “ w Niemczech, mające dawać „podium mało znanym wypowiedziom artystycznym twórców młodej sztuki“, zaś niemiecką stolicę „za idealne miejsce pozwalające na wymianę artystyczną między wschodem a zachodem.“[9] Z okazji 10-lecia Berlin Biennale w roku 2008 Szymczyk zaprosił pochodzącą z Los Angeles historyczkę sztuki Elenę Filipovic w charakterze współkuratorki a 5. edycję tego wydarzenia opatrzył mottem „When Things Cast no Shadow“. Nota bene w 2014 roku Filipovic została powołana na następczynię Szymczyka na stanowisku dyrektora Kunsthalle Basel.

Szymczyk i Filipovic podzielili Berlin Biennale na część dzienną i nocną. Część dzienna obejmowała wystawy pięćdziesięciu reprezentujących cztery pokolenia twórców sztuki, które odbyły się w czterech różnych miejscach na terenie Berlina. Były nimi: KW Institute for Contemporary Art, Neue Nationalgalerie, Skulpturenpark Berlin­_Zentrum oraz Schinkel-Pavillon. Wszystkie te miejsca, położone po obu stronach byłej linii dzielącej wschód i zachód miasta, reprezentują „typologicznie przeciwstawne warunki do prezentacji sztuki“, wyjaśniają w katalogu towarzyszącym wystawie Szymczyk i Filipovic. Historia każdego z tych budynków i placów stwarza „wielopłaszczyznowy ideologiczny kontekst dla zrozumienia poszczególnych części wystawy oraz zaprezentowanych na niej prac, w głównej mierze wykonanych specjalnie z myślą o Biennale“. Program części nocnej, na który złożyły się 63 imprezy, był zarezerwowany dla stu kolejnych artystów. Wśród imprez znalazły się odczyty, dyskusje, performance'y, koncerty, warsztaty, pokazy filmów i wideo. Prezentując program nocny pod tytułem „Mes nuits sont plus belles que vos jours“ (Moje noce są piękniejsze niż wasze dni) – zapożyczonym z filmowego dramatu erotycznego pod tym samym tytułem polskiego reżysera Andrzeja Żuławskiego (1940-2016) z 1989 roku – „wyszliśmy z przekonania, że wiedzę można przekazać za pomocą innych niż konwencjonalne metody, takich jak odczyt czy wystawa. W ramach edycji zamierzaliśmy stworzyć artystom i artystkom oraz myślicielom i myślicielkom z różnych dziedzin okazję do eksperymentowania i do prezentacji, zlecając im wykonanie nowych lub przeróbkę istniejących już prac oraz omówienie lub zinterpretowanie ich wraz z publicznością.“[10]