Die Übersetzung in diese Sprache ist derzeit leider noch nicht verfügbar.

W służbie dla Polski: Jacek Kowalski (1950-2019)

Jacek Kowalski (1950-2019)
Jacek Kowalski (1950-2019)

Przygoda z PRL

Jacek Kowalski urodził się w dniu 5 maja 1950 r. w Ostrowie Wielkopolskim w rodzinie o patriotycznych tradycjach. Jego dziadek Aleksander Dubiski (1886-1939) był oficerem Wojska Polskiego, lekarzem i zasłużonym obywatelem miasta Ostrowa Wielkopolskiego. Z chwilą wybuchu I wojny światowej Aleksander został wcielony do pruskiej armii w stopniu porucznika i otrzymał przydział służbowy do szpitala w Ostrowie Wielkopolskim. Kiedy wybuchło Powstanie Wielkopolskie pełnił funkcję komendanta szpitala. Był jednym z założycieli Republiki Ostrowskiej. Po zakończeniu walk brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej na froncie litewsko-białoruskim. Udział w kolejnej wojnie przyniósł mu awans na stopień kapitana. Z chwilą jej zakończenia wrócił do Ostrowa Wielkopolskiego. Przez cały czas kierował pracą Szpitala Powiatowego w tym mieście. W listopadzie 1939 r., po napaści Niemiec na Polskę, wraz z 27-ma przedstawicielami lokalnej elity został aresztowany a jego rodzina została wywieziono do obozu. W dniu 14 grudnia 1939 r. został rozstrzelany w Lasku Winiarskim pod Kaliszem. Spoczął w kwaterze powstańców Wielkopolskich na cmentarzu w Ostrowie Wielkopolskim.

Z kolei etos niepodległościowy podczas II wojny światowej kontynuowała matka Jacka Kowalskiego Maria Dubiska-Kowalska (1924-1998). Wojna zastała ją w stolicy, gdzie przeżyła oblężenie miasta. Była wówczas uczennicą gimnazjum. W październiku wraz z rodziną wróciła do rodzinnego Ostrowa. Po aresztowaniu jej ojca Aleksandra wraz z bliskimi została wywieziona do obozu w Skalmierzycach Nowych. W styczniu 1940 r. niemieckie władze zdecydowały o likwidacji obozu a jego więźniów przewieziono do Kielc na terenie Generalnej Gubernii. Wraz z całą rodziną zmuszona trudnymi warunkami bytowymi musiała często zmieniać miejsce zamieszkania. Z czasem wyjechała do rodziny a następnie do Starachowic, gdzie zatrzymała się dłuższy czas. Żeby uchronić się przed pracą przymusową podjęła pracę w lokalnym tartaku a następnie w zakładach Reichswerke „Hermann Göring“ na wydziale metali twardych. Szybko okazało się, że na terenie zakładu działała siatka Związku Walki Zbrojnej/Armii Krajowej (ZWZ/AK). W 1942 r. Maria zaangażowała się w działalność konspiracyjną pod pseudonimem „Maryla” w charakterze łącznika komendanta oddziału partyzanckiego por./mjr Jana Piwnika (1912-1944) ps. „Ponury”. Jej zadaniem było dostarczanie do „lasu” meldunków. W czasie konspiracji mimo wielu niebezpieczeństw udało się jej przemycić wiele wiadomości w tym całe archiwum komendanta „Ponurego”. Po zakończeniu II wojny światowej przez wiele powojennych lat skrywała swoje zaangażowanie w działalność konspiracyjną. Jej historię i zaangażowanie opisał w latach 60-tych Cezary Chlebowski w publikacji pt. „Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie”. Gdy na świat przyszły jej dzieci główny nacisk kładła na patriotyczne wychowanie w duchu niepodległościowym.

W rodzinnej miejscowości Jacek Kowalski ukończył szkołę podstawową nr 4 i III Liceum Ogólnokształcące. W 1968 r. zdał egzamin dojrzałości. Jego zainteresowania koncentrowały się wokół handlu morskiego, dlatego wyjechał do Sopotu, gdzie zdał egzamin do Wyższej Szkoły Ekonomicznej (dawna Wyższa Szkoła Handlu Morskiego) ale w początkowym okresie nie został przyjęty w mury uczelni. „Zdałem egzamin wstępny ale brakowało mu punktów, bo nie miałem punktów za pochodzenie i nie zostałem przyjęty” - wspominał autorowi. W związku z negatywnym wynikiem przystąpił do egzaminu na Uniwersytet w Toruniu, ale okazało się, że jednak został przyjęty na studia w Wydziale Morskim - Wydziału Handlu Zagranicznego Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie, gdzie ostatecznie studiował w latach 1968-1971. Nic nie przepowiadało, że jego życie zostanie wplecione w wir następujących po sobie wydarzeń. W grudniu 1970 r. przebywał z przyjaciółmi w Kołobrzegu. Wraz z kolegami 13 grudnia wrócił do Sopotu. „Nie wiedziałem, że była jakaś podwyżka cen. W Sopocie dowiedzieliśmy się, że robotnicy wyszli na ulicę i strajkują” - wspominał autorowi.

Czysta ciekawość sprawiła, że wspólnie z kolegą pojechał do Gdańska, gdzie był świadkiem ewakuacji Komitetu Wojewódzkiego PZPR i działalności wojska oraz Milicji Obywatelskiej (MO). Pod wpływem wydarzeń wrócił do Sopotu. Następnego dnia 15 grudnia wraz z Bogdanem Gronowiczem przyjechał do Gdyni. W okolicach Gdynia - Wzgórze Nowotki spotkali patrol MO. Po wylegitymowaniu obydwoje zostali zatrzymani i wywiezieni w nieznanym kierunku. Po dwóch dniach pobytu w odosobnieniu dowiedzieli się, że przebywali na terenie obozu w Wejherowie, gdzie umieszczano strajkujących robotników. W dniu 09 stycznia 1971 r. z kolegą opuścili obóz. Jacek Kowalski wrócił do Ostrowa. W międzyczasie milicja poinformowała rodzinę, że brał udział w rozruchach na Wybrzeżu. W związku z dość przypadkowym zatrzymaniem i umieszczeniem w obozie doświadczył pierwszych represji ze strony władz PRL. Po powrocie na studia dowiedział się, że nie zaliczył żadnego egzaminu w sesji zimowej. We wspomnieniach pisał: „Podczas sesji egzaminacyjnej nie zdałem żadnego egzaminu. Przypuszczałem nawet, dlaczego. W moim przekonaniu utwierdziła mnie podczas egzaminu z języka niemieckiego pani profesor Rita Ras, która oświadczyła, że musi mi postawić ocenę niedostateczną, mimo, że byłem najlepszy na roku”.[1]

 

[1] J. Kowalski, Na straży tradycji [w:] Wygnańcze szlaki. Relacje uchodźców i emigrantów z Polski do Niemiec, oprac. A. Dyrko, Warszawa 2007, s. 87.

Mediathek
  • Jacek Kowalski (1950-2019)

    Jacek Kowalski (1950-2019)
  • Jacek Kowalski, nn., ambasador PRL w Bonn Andrzej Chyliński i ks. Kard. Stefan Wyszyński

    Od lewej: Jacek Kowalski, nn. (prawdopodobnie Służba Bezpieczeństwa PRL), ambasador PRL w Bonn Andrzej Chyliński (syn Bolesława Bieruta), ks. Kard. Stefan Wyszyński, Dachau 1978 r.
  • Jacek Kowalski podczas rozmowy z prezydentem Kazimierzem Sabbatem

    Jacek Kowalski podczas rozmowy z prezydentem Kazimierzem Sabbatem, Londyn, lata 70-te
  • Wincenty Broniwój-Orliński, Tadeusz Folek, Mirosław Wiśniewski, Jacek Kowalski i Tadeusz Podgórski

    Od prawej: Wincenty Broniwój-Orliński, Tadeusz Folek, Mirosław Wiśniewski, Jacek Kowalski, Tadeusz Podgórski, Monachium, ok. 1978–1979
  • dr Ludwik Frendl i Jacek Kowalski

    Od lewej: dr Ludwik Frendl i Jacek Kowalski, Port Lotniczy Londyn Heathrow, lata 80-te
  • Lidia Ciołkosz, minister Zbigniew Scholtz i Jacek Kowalski

    Od lewej: Lidia Ciołkosz, minister Zbigniew Scholtz, Jacek Kowalski, Hamburg, 1987 r.
  • Posiedzenie Oddziału Rady Narodowej w RFN

    Posiedzenie Oddziału Rady Narodowej w RFN. Przy stole prezydialnym siedzą od lewej: Wincenty Broniwój-Orliński, Tadeusz Nowakowski, Zakrzewski, Jacek Kowalski, Tadeusz Folek, Bogdan Żurek, nn, Mona...
  • Spotkanie z prezydentem Kazimierzem Sabbatem

    Spotkanie z prezydentem Kazimierzem Sabbatem. W środku od prawej: Wincenty Broniwój-Orliński, prezydent Kazimierz Sabbat, Lidia Ciołkosz. Pierwszy od lewej: Stanisław Mikiciuk, Jacek Kowalski, nn, n...
  • Pochód pierwszomajowy.

    Pochód pierwszomajowy. Od prawej: Zbigniew Dziakoński vel Kowalczyk, nn, Jacek Kowalski, Monachium, ok. 1987 r.
  • W Konsulacie Generalnym RP w Kolonii

    Wspólna fotografia w Konsulacie Generalnym RP w Kolonii. Od prawej: prezydent RP Lech Wałęsa, Jacek Kowalski, konsul Marek Rzeszotarski, lata 90-te
  • Jerzy Arłamowski, Jacek Kowalski, nn, Arkadiusz Kulaszewski i Bogdan Żurek

    Od prawej: inż. Jerzy Arłamowski, Jacek Kowalski, nn, Arkadiusz Kulaszewski, pierwszy z lewej: Bogdan Żurek, brak daty
  • Wręczenie Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski dr. Ludwikowi Frendlowi

    Wręczenie Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski dr. Ludwikowi Frendlowi. Od prawej stoi: Jerzy Arłamowski i Jacek Kowalski. Od prawej siedzi: dr Ludwik Frendl i jego żona, brak daty
  • Włodzimierz Sznarbachowski i Jacek Kowalski

    Włodzimierz Sznarbachowski i Jacek Kowalski, Monachium, ok. 2003 r.
  • Jacek Kowalski przy grobie płk. Wincentego Broniwój-Orlińskiego

    Jacek Kowalski przy grobie płk. Wincentego Broniwój-Orlińskiego na Starym Cmentarzu w Ostrowie Wielkopolskim, 2017 r.
  • Spotkanie Klubu Mieroszewskiego

    Spotkanie Klubu Mieroszewskiego. Od lewej: Bogdan Żurek, Włodzimierz Sznarbachowski, Jacek Kowalski, Monachium 1990 r.
  • Ceremonia pogrzebowa (kremacja) Lidii Ciołkosz

    Ceremonia pogrzebowa (kremacja) Lidii Ciołkosz, Londyn 2002 r.
  • Podzienie Komitetu Głównego PPS

    Podzienie Komitetu Głównego PPS. Przemawia Jacek Kowalski. Pierwszy z prawej Bogdan Żurek. Monachium 1989 r.
  • Posiedzenie Międzynarodówki Socjalistycznej

    Posiedzenie Międzynarodówki Socjalistycznej. Od prawej: Jacek Kowalski, Stanisław Wąsik, Kair 1990 r.
  • Posiedzenie Rady Naczelnej PPS w Witten

    Posiedzenie Rady Naczelnej PPS w Witten. Na pierwszym planie Lidia Ciołkosz, Jacek Kowalski, Bogdan Żurek, 1990 r.
  • Wizyta w Chicago

    Wizyta w Chicago. Drugi od lewej: Jacek Kowalski, Julian Sak
  • Członki PPS podczas zjazdu scaleniowego w Bernried

    Wspólna fotografia członków PPS podczas zjazdu scaleniowego w Bernried, 1987 r. Widoczni na fotografii: Lidia Ciołkosz, Jacek Kowalski, Aleksander Menhard, Włodzimierz Sznarbachowski, Bogdan Żurek.
  • Zjazd scaleniowy PPS

    Zjazd scaleniowy PPS. Przemawia Stanisław Wąsik a w tle stoi Jacek Kowalski, 1987 r.
  • Przed wejściem do "Zamku" w Londynie

    Przed wejściem do "Zamku" w Londynie. Od lewej: Kazimierz Sławiński, nn., Włodzimierz Sznarbachowski, Jacek Kowalski
  • Podczas posiedzenia Komitetu Głównego PPS

    Podczas posiedzenia Komitetu Głównego PPS. Przemawia Jacek Kowalski. Pierwszy z prawej: Ryszard Moździerz
  • Odczyt podczas posiedzenia Centralnego Komitetu Wykonawczego lub Rady Naczelnej PPS

    Odczyt podczas posiedzenia Centralnego Komitetu Wykonawczego lub Rady Naczelnej PPS, Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie
  • Posiedzenie Centralnego Komitetu Wykonawczego lub Rady Naczelnej PPS

    Posiedzenie Centralnego Komitetu Wykonawczego lub Rady Naczelnej PPS, Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie
  • Jacek Kowalski i Tadeusz Podgórski przed wejściem do "Zamku"

    Jacek Kowalski i Tadeusz Podgórski przed wejściem do "Zamku", Londyn
  • Legitymacja członkowska ZPU Jacka Kowalskiego

    Legitymacja członkowska ZPU nr 0170 Jacka Kowalskiego, Augsburg 1977 r.
  • Okładka czasopisma „Rodak” IV Okręgu ZPU

    Okładka czasopisma „Rodak” IV Okręgu ZPU
  • Msza żałobna w Ostrowie Wielkopolskim w dniu 04 maja 2019 r.

    Msza żałobna w Ostrowie Wielkopolskim w dniu 04 maja 2019 r.