Menu toggle
Navigation

Jan de Weryha-Wysoczański

Jan de Weryha na tle swojej pracy „Drewniana tablica“ (Hölzerne Tafel), 2001, różne drewno, gwoździe, 412 x 216 x 18 cm. Fotografia wykonana w 2014 roku w siedzibie Sammlung de Weryha w Hamburgu.

Mediathek Sorted

Mediateka
  • Bez tytułu, 1997
  • Bez tytułu, 1997
  • Bez tytułu, 1997
  • Bez tytułu, 1997
  • Bez tytułu, 1997
  • Bez tytułu, 1997
  • Bez tytułu, 1997
  • Bez tytułu, 1998
  • Bez tytułu, 1998
  • Bez tytułu, 1998
  • Bez tytułu, 1998
  • Bez tytułu, 1999
  • Bez tytułu, 1999
  • Bez tytułu, 1999
  • Bez tytułu, 1999
  • Bez tytułu, 1999
  • Bez tytułu, 1999
  • Pomnik Neuengamme, 1999
  • Pomnik Neuengamme, 1999
  • Pomnik Neuengamme, 1999
  • Bez tytułu, 2000
  • Bez tytułu, 2000
  • Bez tytułu, 2000
  • Bez tytułu, 2000
  • Bez tytułu, 2000
  • Bez tytułu, 2000
  • Bez tytułu, 2000
  • Bez tytułu, 2000
  • Bez tytułu, 2000
  • Drewniana tablica, 2001
  • Bez tytułu, 2001
  • Bez tytułu, 2001
  • Drewniana tablica, 2001
  • Drewniana tablica, 2001
  • Drewniana tablica, 2002
  • Drewniana tablica, 2002
  • Drewniana tablica, 2002
  • Drewniana tablica, 2002
  • Drewniana tablica, 2002
  • Drewniana kolumna, 2003
  • Drewniana tablica, 2003
  • Drewniany sześcian, 2003
  • Bez tytułu, 2003
  • Hölzerne Tafel, 2003
  • Drewniana tablica, 2003
  • Drewniana tablica, 2003
  • Bez tytułu, 2004
  • Bez tytułu, 2004
  • Bez tytułu, 2005
  • Bez tytułu, 2005
  • Bez tytułu, 2005
  • Sztuka w przestrzeni publicznej, 2005
  • Bez tytułu, 2006
  • Drewniana tablica, 2006
  • Orońsko, 2006
  • Obiekt z drewna, 2006
  • Obiekt z drewna, 2006
  • Obiekt z drewna, 2006
  • Obiekt z drewna, 2006
  • Drewniana tablica, 2007
  • Bez tytułu, 2007
  • Obiekt z drewna, 2008
  • Obiekt z drewna, 2008
  • Drewniana tablica, 2009
  • Drewniana tablica, 2009
  • Hölzerne Tafel, 2010.
  • Bez tytułu, 2010
  • Drewniana tablica, 2010
  • Chilehaus five lines, 2011
  • Drewniana tablica, 2011
  • Drewniana tablica, 2011
  • Drewniana tablica, 2011
  • Drewniana tablica, 2012
  • Pomnik w Bergedorfie, 2012
  • Pomnik w Bergedorfie, 2012
  • Pomnik w Bergedorfie, 2012
  • Drewniana tablica, 2012
  • Wooden Panel, 2013
  • Hölzerne Tafel, 2013
  • Drewniana tablica, 2013
  • Drewniana tablica, 2013
  • Drewniana tablica, 2013
  • Drewniana tablica, 2013
  • Drewniana tablica, 2013
  • Obiekt z drewna, 2014
  • Obiekt z drewna, 2014
  • Obiekt z drewna, 2014
  • Obiekt z drewna, 2014
  • Obiekt z drewna, 2014
  • Obiekt z drewna, 2014
  • Obiekt z drewna, 2015
  • Obiekt z drewna, 2015
  • Obiekt z drewna, 2015
  • Drewniana tablica, 2016
  • Drewniana tablica, 2016
  • Drewniana tablica, 2017
  • Obiekt z drewna, 2017
  • Sammlung de Weryha, Hamburg
  • Sammlung de Weryha, Hamburg
  • Sammlung de Weryha, Hamburg
  • Sammlung de Weryha, Hamburg
Jan de Weryha na tle swojej pracy „Drewniana tablica“ (Hölzerne Tafel), 2001.
Jan de Weryha na tle swojej pracy „Drewniana tablica“ (Hölzerne Tafel), 2001, różne drewno, gwoździe, 412 x 216 x 18 cm. Fotografia wykonana w 2014 roku w siedzibie Sammlung de Weryha w Hamburgu.

Pod koniec 2005 roku artysta był zmuszony zamknąć swoją pracownię w Harburgu, ponieważ Miasto Hamburg zmieniło swoje plany co do zabytkowego obiektu, w którym się znajdowała. Z tego powodu, już na początku tego samego roku, postanowił swoją wtedy liczącą już ponad 50 obiektów kolekcję wysłać w podróż po Polsce, skąd zaczął otrzymywać liczne zaproszenia na wystawy. Dzięki temu, po 24 letniej nieobecności jako artysta w Polsce, mógł pokazać swoje prace w ramach indywidualnych wystaw w Galerii Sztuki Patio w Łodzi, w Galerii Szyb Wilson w Katowicach oraz w 2006 roku w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Do każdej z tych wystaw ukazały się katalogi. Następna wystawa indywidualna miała miejsce w miejskiej galerii Biuro Wystaw Artystycznych (BWA) w Jeleniej Górze a kolejna prezentacja licznych prac artysty odbyła się na XV Międzynarodowym Triennale Rzeźby w Poznaniu. Sukces tych wystaw był tak ogromny, że w latach 2008, 2011 oraz 2014 na wydziałach sztuki w Rzeszowie i Radomiu powstały trzy prace magisterskie na temat życia i twórczości artysty, ściśle nawiązujące do wyżej wspomnianych ekspozycji.

W międzyczasie, władze Miasta Hamburga zaoferowały artyście przejęcie byłego magazynu muzeum w Bergedorfie, dzielnicy Hamburga, w której artysta wraz rodziną mieszka od czasu przyjazdu z Polski. Na początku 2007 roku, w dwukondygnacyjnym budynku magazynu, Weryha otworzył działającą do dziś Galerieatelier (Galerio-Pracownia). Mieści ona zarówno pracownię artysty jak i część wystawienniczą przeznaczoną na stałą ekspozycję jego prac. Do 2008 roku można było w niej zobaczyć wystawę pod tytułem „Holz-Archiv“ (Archiwum drewna), na której artysta prezentował około 70 prac, a od 2009 do 2012 roku wystawę „Tabularium“ obejmującą tę część kolekcji Jana de Weryhy, którą pod tym samym tytułem pokazano w Gdańskiej Galerii Miejskiej w 2009 roku. W 2012 roku, na zlecenie władz hamburskiej dzielnicy Bergedorf, artysta zrealizował projekt pomnika na promenadzie Schleusengraben w Bergedorfie. Jest on poświęcony pamięci tysięcy przymusowych robotnic i robotników z całej Europy, zatrudnianych przez nazistów w zakładach przemysłowych w Bergedorfie i okolicy, pracujących na potrzeby produkcji wojennej (zdj. nr 72a-c). Od 2013 roku prezentowana jest w Galerieatelier ekspozycja stała „Sammlung de Weryha“ (Kolekcja de Weryhy), która do dziś urosła do 230 prac. Muzealna przestrzeń galerii (zdj. nr 94-97) jest ogólnie dostępna dla publiczności. Ponadto, zarejestrowane towarzystwo Freundeskreis Sammlung de Weryha e.V. oferuje warsztaty i podróże z udziałem artysty, organizuje koncerty w pomieszczeniach galerii i troszczy się o zachowanie dorobku artystycznego Jana de Weryhy.[25] Od 1988 roku artysta uczestniczył w wielu wystawach grupowych w Niemczech i Polsce oraz prezentował swoje prace również w Stanach Zjednoczonych, Luksemburgu, Szwajcarii, Belgii i Anglii.

W 2005 roku Wojciechowski doszukał się w twórczości Weryhy także wątku ekologicznego, stwierdzając, że jego obiekty „nie są figurami pojęciowymi, nie są czysto konceptualnym stanowiskiem“; „geometria jest służebna […] dzięki [niej] ‚natura‘ może jaśniej przemówić. A może są tylko sposobem zachęty ‚natury‘ do przemówienia, do ujawnienia swoich własnych cech, niedostrzegalnych w potocznym ujęciu.“[26] Weryha w rozmowie przeprowadzonej przez Mariusza Knorowskiego w 2006 roku, uzupełnił tę wypowiedź dodając: „Drewno, jako materiał do pracy wybrałem nie bez powodu. Jest on wytworem natury, który niejako po swojej fizycznej śmierci wkracza w ponowne życie. Pachnie i zmienia kolor, pęcznieje, wysycha. Siła tego materiału spowodowała, że zostałem nim zawładnięty bez reszty i skłoniła do pozostania przy nim pomimo, jakby to mogło wydawać się dzisiaj, oferowanych i bardziej ‚aktualnych‘ technik multimedialnych.“[27]

Dwanaście lat później, w 2018 roku, różnorodność technik artystycznych i środków wyrazu jest na całym świecie tak ogromna, że klasyczna rzeźba już nie stoi w opozycji albo w konkurencji do sztuki ewentualnie inspirowanej ekologią, do prac stworzonych przy użyciu mediów elektronicznych, czy też do jeszcze bardziej odmiennych form. Dziś, w szkołach i akademiach artystycznych, pojęcie „multimedia“ oznacza raczej pracę z wszelkimi możliwymi materiałami. W tym różnorodnym świecie Jan de Weryha pokazuje swą, choć wpisującą się w liczne tradycje twórczością, że zajmuje ona szczególną pozycję, jest spójna, posiada wyjątkową jakość i pozostaje aktualna w odniesieniu do dzisiejszej debaty ekologicznej.

Axel Feuß, kwiecień 2018 r. 

 

[25] Strona internetowa towarzystwa. Dostęp w Internecie: http://freunde-de-weryha.de/
[26] Jan Stanisław Wojciechowski, 2005, s. 6 i nast./10 i nast. (patrz: Literatura przedmiotu; tekst dostępny w Internecie na stronie artysty, s. 4).
[27] Jan de Weryha w rozmowie z Mariuszem Knorowskim w 2006 roku, [w:] Jan de Weryha-Wysoczański. Objawienia w drewnie, katalog wystawy, Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko 2006, s. 3/7. Tekst dostępny w Internecie (patrz przypis 6 powyżej).